Περί καθέτων προκλήσεων και δου και γου

Όταν πήγα για πρώτη φορά στην Αγγλία την δεκαετία του 70, το γραφείο του ΕΟΤ στο Λονδίνο ήταν στην Regent Street και είχε στην βιτρίνα του τον χάρτη της «Ελλάδας», μόνο που δεν ήταν ο χάρτης της Ελλάδας γιατί έδειχνε την χώρα μόνον από την Θεσσαλία κα κάτω. Από πάνω βέβαια έγραφε “Greece”. Τότε λοιπόν έτυχε να αναφέρω σε κάποιους Έλληνες φοιτητές που έκανα μάθημα ότι οι Βορειοελλαδίτες αισθάνονται τελείως παραμελημένοι. Παράδειγμα, ούτε στον χάρτη της Ελλάδας που είναι για να προσελκύει τουρίστες δεν μας περιλαμβάνουν, θαρρείς κα την Βόρειο Ελλάδα την έχουν για πέταμα! Τα λόγια μου δεν πήγαν χαμένα. Μετά από μερικές εβδομάδες, ο Κωνσταντίνος, ένας από τους φοιτητές μου, μου είπε: «Περάστε ξανά από την Regent Street. Θα δείτε ότι ο χάρτης έχει διορθωθεί!». Έτυχε ο πατέρας του παιδιού να γνωρίζει τον διευθυντή του ΕΟΤ Λονδίνου, και τα λόγια μου είχαν φτάσει στα κατάλληλα αυτιά! Πράγματι, ο χάρτης είχε διορθωθεί και παρέμεινε διορθωμένος όσα χρόνια ο ΕΟΤ ήταν στην Regent Street και είχα την ευκαιρία να τον βλέπω.
Τώρα, μετά από πάνω από τριάντα χρόνια, πολλά έχουν αλλάξει στην Ελλάδα προς την σωστή κατεύθυνση, και πολλά όπως παραμένουν. Ακόμα οι ειδήσεις στην τηλεόραση είναι σαν να απευθύνονται στους Αθηναίους μόνον, και έτσι Χριστούγεννα κα Πάσχα ακούμε για το πόσο έκανε η γαλοπούλα ή το αρνάκι στην Βαρβάκειο και αν είχε επάρκεια η αγορά (της Αθήνας)-το τελευταίο δε το μαθαίνουμε από ανυποψίαστους περαστικούς που τους σταματούν στον δρόμο, τους χώνουν ένα ματσούκι στην μούρη και τους κάνουν την φοβερή ερώτηση!
Ακόμα μας λένε ποιοί δρόμοι της Αθήνας έχουν κυκλοφοριακή συμφόρηση λόγω έργων και πόσοι Αθηναίοι πήγαν σήμερα εκδρομή, θαρρείς και κάποιος που μένει στον Έβρο ή στην Πελοπόννησο είχε μεγάλη αγωνία να ξέρει. Θα μου πείς βέβαια ότι αυτό γίνεται γιατί η Αθήνα έχει 5.000.000 ανθρώπους. Και εγώ θα σου απαντήσω ότι η υπόλοιπη Ελλάδα έχει 6.000.000! Ακόμα στην Ελλάδα θεωρείται κωμωδία το να βγει κάποιος στην τηλεόραση και να κάνει τον κουφό ή να μιλάει με επαρχιακή προφορά. Έτσι το «ναι για» είναι άξιον ειρωνείας ενώ το «ναι αμέ» είναι δεκτό. Το «θα σε κάνω κεφτέδες» είναι αστείο ενώ το «θα σου κάνω χαλβά» είναι σοβαρό! Ακόμα στην Ελλάδα η έννοια της ανεξιθρησκίας είναι παρεξηγημένη. Έτσι, ενώ στην Αγγλία αν ένας δάσκαλος κρεμούσε στον τοίχο μιας τάξης, όπου διδάσκονται μουσουλμανάκια, χριστιανικά σύμβολα, θα απολύονταν αμέσως, στην Ελλάδα μπορεί να το κάνει ανενόχλητα και ίσως και να επικροτηθεί. Και ενώ στην Αγγλία αν κάποιος τολμούσε να ξεχωρίσει το παιδί για την καταγωγή ή την θρησκεία του, θα έχανε την δουλειά του ως ρατσιστής, στην Ελλάδα ορισμένοι έχουν το θράσος να βγαίνουν και στην τηλεόραση ακόμα και να μιλάνε για «Αλβανάκια» που βγήκαν πρώτοι μαθητές και δεν μπορούν να τιμηθούν γι’ αυτό κρατώντας την σημαία του σχολείου! Ακόμα στην Ελλάδα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που αναίσχυντα και ατιμώρητα βλέπουν τον Αλβανό, τον Ρωσοπόντιο, τον μουσουλμάνο, τον τσιγγάνο, τον Γιεχωβά, πριν δουν τον άνθρωπο, το παιδί, τον μαθητή!
Βέβαια, υπάρχει και το άλλο εξτρίμ. Στην Αγγλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες ορισμένα πράγματα έχουν φτάσει στα άκρα. Έτσι το να πεις ότι κάποιος είναι κοντός μπορεί να θεωρηθεί υβριστικό, και γι’ αυτό πρέπει να λες ότι είναι άτομο με «κάθετη πρόκληση» (vertically challenged)! Το να φοράει σταυρό η αεροσυνοδός δεν είναι δεκτό μια και οι μουσουλμάνες συνάδελφοι της δεν επιτρέπεται να φορούν την μαντίλα, που είναι το δικό τους θρησκευτικό σύμβολο. Αλλά ας μην πάμε μακριά. Είπα ότι στην Ελλάδα πολλά έχουν αλλάξει και πολλά όχι. Το κακό είναι ότι κάποια από αυτά που άλλαξαν έφτασαν και στο εξτρίμ. Έτσι έχουμε πολιτικούς που θέλοντας να ταυτιστούν με τον αγράμματο Ελληνικό λαό μας ξεφουρνίζουν όρους όπως η Γουγουέτ, το Δουνουτού και το Κουκουού. Και ενώ ο Αμερικανός, ο Γιαπονέζος και ο Κινέζος θα εξακολουθούν να λένε «γάμμα» και «δέλτα» και «κάπα», ο Έλληνας μορφωμένος που θέλει να δείξει ότι είναι παιδί του λαού και δεν τον περιφρονεί, θα λέει «γου» και «δου» και «κου»! Μπορεί έτσι να φτάσει και στο «γουμουτου-σόισου»! Φυσικά εννοώ ότι θα το λέει αυτό όταν αναφέρεται στο «Γραφείο Μεταφορών και Ταξιδίων για όλη σου την οικογένεια». Δεν φαντάζομαι να νομίζατε ότι εννοούσα τίποτα άλλο!

Μαρία Πέτρου

Περί Αργεντινής

Πρόσφατα βρέθηκα στο Μπουένος Άϊρες της Αργεντινής. Μια πόλη με φαρδείς δρόμους και πλατείες, πάρκα και κλασσικά κτίρια μιας αρχοντικής εποχής. Τι το σπέσιαλ είναι αυτό; Το σπέσιαλ είναι ότι η Αργεντινή κήρυξε πτώχευση πριν περίπου δέκα χρόνια. Πτώχευση θα πει: δέσμευση ιδιωτικών καταθέσεων, περικοπή δημοσίων δαπανών, περικοπή ιδιωτικών δαπανών. Περικοπή δημοσίων δαπανών θα πει μη συντήρηση των δρόμων, των πεζοδρομίων, των πάρκων, των δημοσίων κτιρίων. Περικοπή ιδιωτικών δαπανών θα πει κτίρια άβαφα, ασυντήρητα, με μαυρισμένους τοίχους από την υγρασία και χαλασμένα στόρια. Πτώχευση θα πει άνθρωποι να βγαίνουν μόλις βραδιάσει και να αρχίζουν συστηματικά να καταξεσκίζουν τις μαύρες σακούλες σκουπιδιών που είχαν βγάλει οι κάτοικοι στα πεζοδρόμια, για να βρουν κάτι χρήσιμο που μπορεί να βρίσκεται εκεί μέσα και που μπορούν να το εμπορευτούν, μετακινούμενοι από σκουπιδοσακούλα σε σκουπιδοσακούλα, συστηματικά και με την διάθεση αρπακτικού, σκορπίζοντας ό,τι δεν τους ενδιαφέρει στο οδόστρωμα. Πτώχευση θα πει άνθρωποι άστεγοι να κοιμούνται στις εσοχές των εισόδων των κτιρίων. Και αυτά είναι μόνον αυτά που είδα σαν ένας περαστικός τουρίστας που έμεινε για λίγο στο κέντρο της πόλης. Και ξαφνικά μια σκέψη πέρασε από το μυαλό μου: αν η Ελλάδα κήρυττε πτώχευση θα γινόταν έτσι σε δέκα χρόνια; Και άρχισαν να περνούν εικόνες από το μυαλό μου μεταφέροντας αυτά που έβλεπα εκεί στους αντίστοιχους δρόμους και κτίρια της Αθήνας. Φανταστείτε τον δρόμο δίπλα στο κτίριο της Βουλής που πάει προς το Κολωνάκι, την οδό Βασιλίσσης Σοφίας, με το πεζοδρόμιο με σπασμένα πλακάκια και λάσπες. Φανταστείτε τις πολυκατοικίες που βλέπουν στην πλατεία Συντάγματος με χαλασμένα στόρια. Φανταστείτε την Εθνική πινακοθήκη με τα περβάζια των παραθύρων της «στολισμένα» με παλιοστρώματα που τα βάζουν εκεί οι άστεγοι κατά την διάρκεια της ημέρας για να τα κατεβάσουν το βράδυ και να κοιμηθούν κάτω από τα στέγαστρα των εισόδων.
Και τα είδα όλα αυτά και τρόμαξα. Ένοιωσα την άμεση ανάγκη να γυρίσω στην Ελλάδα και να πιάσω τον κάθε Έλληνα χωριστά να τον ταρακουνήσω να ξυπνήσει. Γιατί επαναπαυόμαστε είτε με τις εγκληματικές δηλώσεις ορισμένων πολιτικών ότι «δεν πειράζει να πτωχεύσει η Ελλάδα γιατί τότε θα τα πληρώσουν οι τράπεζες» (!) είτε με το γεγονός ότι κάθε λίγο ακούμε στην τηλεόραση ότι η ΣΔΟΕ έπιασε άλλον έναν με γιοτ και πισίνες που δεν τα δήλωνε, και νομίζουμε ότι μπορούμε να συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάναμε, γιατί εμείς δεν είμαστε φαταούληδες μεγαλοκαρχαρίες με γιοτ και πισίνες! Έτσι, ο Tάκης ο κομμωτής εξακολουθεί να μην κόβει απόδειξη για τα δέκα ευρώ που παίρνει για κάθε κούρεμα, με την δικαιολογία πότε ότι χάλασε το μηχανάκι του, πότε ότι του τέλειωσε η κορδέλα και άλλες τέτοιες κουτοπονηριές, γιατί έχει την συνείδηση του ήσυχη μια και αυτός είναι ένας μικροεπιχειρηματίας στο χωριό. Ο δε κυρ Γιώργος που έβαψε το σπίτι του για 1000 ευρώ δεν ζήτησε απόδειξη από «τον μεροκαματιάρη τον άνθρωπο» και η κυρία Ελένη όταν την ρώτησα αν πήρε απόδειξη από τον υδραυλικό μου απάντησε «Από τον φουκαρά τον άνθρωπο θα πάρω απόδειξη; Αυτός ούτε που έχει δηλωμένο το επάγγελμα του!». Εκείνο που ξεχνάμε όμως είναι ότι από ένα ευρώ να κλέβουμε το κράτος ο καθένας από εμάς κάθε μέρα, τα 10 εκατομμύρια των «φουκαράδων» που είμαστε μας κάνουν 10 εκατομμύρια κλέψιμο την ημέρα! Σκεφτείτε πόσα νοσοκομεία, σχολεία και δρόμοι είναι αυτά τα λεφτά! Και τα μεν εκατομμύρια που κλέβει ο μεγαλοκαρχαρίας, το κράτος έχει μια ελπίδα να τα πάρει πίσω, μια και η ΣΔΟΕ κάπως μπορεί να στριμώξει τον μεγαλοαπατεώνα, τα εκατομμύρια όμως που κλέβουν τα 10 εκατομύρια κοινοί θνητοί, όπως εσύ και εγώ, που κλέβουμε το ένα ευρώ εδώ και το άλλο ευρώ εκεί, το κράτος δεν έχει καμία ελπίδα να τα πάρει.
Έτσι, επαναπαυμένοι με τις πρόσφατες επιτυχίες της ΣΔΟΕ υπνοβατούμε προς την καταστροφή και βγάζουμε την ουρά μας απ’ έξω, πιστεύοντας ότι είναι «άλλοι αυτοί που κλέβουν και κλέβουν» ενώ εμείς, εμείς είμαστε οι μαρίδες που δεν κάνουν μεγάλη διαφορά!
Και ξεχνάμε ότι δέκα εκατομμύρια μαρίδες ζυγίζουν πολύ παραπάνω από έναν μεγαλοκαρχαρία!

Μαρία Πέτρου

Περί της χώρας των Φίτζι

Όταν ήμουν μικρή είχαμε πάρει κάποτε στο σπίτι μας στο χωριό έναν μάστορα να μας κάνει κάποια μερεμέτια. Ο άνθρωπος θεώρησε σκόπιμο να μας δώσει τα διαπιστευτήρια του και να μας βεβαιώσει ότι ήξερε την δουλειά του: «Να, προυχθές έβαλα ιδώ στου μπάρμπα Νκόλα έναν καινούριο απόπατο, από αυτούς σαν γλάστρα. Εσκαψα, έσκαψα καλά του πάτουμα και τουν έχωσα μέσα, στου τσιμέντου να περσεύει ίσα ίσα μια πθαμή απ’ του πάτουμα!» Την ιστορία αυτή την ξαναθυμήθηκα πολλά χρόνια μετά, όταν πήγα σε ένα χωριό στο κέντρο της νήσου Φίτζι, στον Ειρηνικό. Στο χωριό έφτανε κανείς με κανό, ακολουθώντας το ποτάμι. Τα σπίτια ήταν ξύλινες καλύβες, με λαμαρίνες αντί για τζάμια, καρφωμένες πάνω σε ξύλινα πλαίσια, με ρεζέδες από το πάνω μέρος, όπως η πορτούλα που έχουν κάποια σπίτια για να μπαινοβγαίνει η γάτα του σπιτιού. Οι άνθρωποι την ημέρα άνοιγαν τα πλαίσια και τα σκάλωναν από πάνω για να μπαίνει φως στο σπίτι και το βράδυ τα έκλειναν για ασφάλεια. Εκεί λοιπόν, στην μέση του χωριού, ο ξεναγός μας έδειξε στημένη μια λεκάνη τουαλέτας, με ένα πλαίσιο καμπίνας. Μας εξήγησε ότι ένας Αμερικανός τουρίστας που είχε επισκεφτεί το χωριό, θέλησε να το βοηθήσει να εκσυγχρονιστεί τουλάχιστο σχετικά με την υγιεινή. Έτσι τους έκανε δώρο λεκάνες τουαλέτας. Όταν λοιπόν πήγαν να εγκαταστήσουν την πρώτη, ξαφνικά ανακάλυψαν ότι χρειαζόταν σωλήνες αποχέτευσης και παροχής νερού, που φυσικά το χωριό δεν διέθετε! Έτσι σταμάτησαν οι εργασίες και η πρώτη λεκάνη έμεινε εκεί, μέσα στο πλαίσιο της καμπίνας που είχαν αρχίσει να κατασκευάζουν, μνημείο μεν της καλής θέλησης του πολιτισμένου κόσμου να εκπολιτίσει τον απολίτιστο κόσμο, μνημείο δε της ακαταλληλότητας της προσφερόμενης τεχνολογίας για την υποδομή της εκπολιτιζόμενης χώρας.

Οι ιστορίες αυτές είναι δείγματα τεχνολογικής προόδου που δεν μπορεί να γίνει ή να χρησιμοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο, είτε γιατί δεν υπάρχει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό να καταλάβει και να χρησιμοποιήσει την νέα τεχνολογία, είτε γιατί δεν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή στην χώρα. Πρόσφατα θυμήθηκα αυτές τις ιστορίες ταξιδεύοντας στα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Το Ελευθέριος Βενιζέλος είναι ένα από τα πιο σύγχρονα διεθνή αεροδρόμια στον κόσμο. Έλα όμως που κατασκευάστηκε για να εξυπηρετήσει μόνον τους Αθηναίους! Η Πάτρα είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας. Δεν έχει αεροδρόμιο! Αν φτάσεις στο Ελευθέριος Βενιζέλος και θέλεις να πας στην Πάτρα, πρέπει να πας στο κέντρο της Αθήνας πρώτα! Τα λεωφορεία που εξυπηρετούν το αεροδρόμιο έχουν σαν προορισμό μόνον την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας! Και σκέφτομαι εγώ, ο ταλαίπωρος ταξιδιώτης, δεν βρέθηκε ένας επιχειρηματίας να σκεφτεί να βάλει ένα λεωφορείο που φεύγει απ’ ευθείας από το αεροδρόμιο και πάει κατ’ ευθείαν στην Χαλκίδα, την Πάτρα ή την Λαμία, ένας γραφιάς να δώσει την άδεια και ένας πολιτικός να ενστερνιστεί την ιδέα; Δεν βρέθηκε ένας χριστιανός να βάλει ένα λεωφορείο που θα πηγαίνει κατ’ ευθείαν από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης στην Κατερίνη ή στα χωριά της Χαλκιδικής, που είναι οι τουριστικοί προορισμοί των περισσοτέρων ξένων επισκεπτών που χρησιμοποιούν το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, αντί να τους στέλνουμε στο κέντρο της πόλης πρώτα για να ταλαιπωρηθούν να βρουν το ΚΤΕΛ Χαλκιδικής ή τους αναγκάζουμε να χρησιμοποιήσουν ταξί για 100 χιλιόμετρα; Θα διανοείτο ποτέ κανείς ότι αν ήθελε να πάει από το αεροδρόμιο της Βαρκελώνης στην Τζιρόνα ή την Ανδόρα θα έπρεπε να πάει πρώτα στο κέντρο της Βαρκελώνης, ή από το αεροδρόμιο του Χήθροου, στην Οξφόρδη, την Ρέντιγκ ή το Γκίλφορντ θα έπρεπε να πάει πρώτα στο κέντρο του Λονδίνου; Και όμως, στην χώρα των Φίτζι, μπορεί να δει κανείς μια λεκάνη τουαλέτας χωρίς αποχέτευση και νερό, στημένη σε θέα όλων, μνημείο στον κακό σχεδιασμό, την στενοκεφαλιά και την εξυπηρέτηση στενών συντεχνιακών συμφερόντων, μ’ άλλα λόγια, μπορεί κανείς να δει το μνημείο στην ανθρώπινη ανοησία!

Μαρία Πέτρου