Περί της χώρας των Φίτζι

Όταν ήμουν μικρή είχαμε πάρει κάποτε στο σπίτι μας στο χωριό έναν μάστορα να μας κάνει κάποια μερεμέτια. Ο άνθρωπος θεώρησε σκόπιμο να μας δώσει τα διαπιστευτήρια του και να μας βεβαιώσει ότι ήξερε την δουλειά του: «Να, προυχθές έβαλα ιδώ στου μπάρμπα Νκόλα έναν καινούριο απόπατο, από αυτούς σαν γλάστρα. Εσκαψα, έσκαψα καλά του πάτουμα και τουν έχωσα μέσα, στου τσιμέντου να περσεύει ίσα ίσα μια πθαμή απ’ του πάτουμα!» Την ιστορία αυτή την ξαναθυμήθηκα πολλά χρόνια μετά, όταν πήγα σε ένα χωριό στο κέντρο της νήσου Φίτζι, στον Ειρηνικό. Στο χωριό έφτανε κανείς με κανό, ακολουθώντας το ποτάμι. Τα σπίτια ήταν ξύλινες καλύβες, με λαμαρίνες αντί για τζάμια, καρφωμένες πάνω σε ξύλινα πλαίσια, με ρεζέδες από το πάνω μέρος, όπως η πορτούλα που έχουν κάποια σπίτια για να μπαινοβγαίνει η γάτα του σπιτιού. Οι άνθρωποι την ημέρα άνοιγαν τα πλαίσια και τα σκάλωναν από πάνω για να μπαίνει φως στο σπίτι και το βράδυ τα έκλειναν για ασφάλεια. Εκεί λοιπόν, στην μέση του χωριού, ο ξεναγός μας έδειξε στημένη μια λεκάνη τουαλέτας, με ένα πλαίσιο καμπίνας. Μας εξήγησε ότι ένας Αμερικανός τουρίστας που είχε επισκεφτεί το χωριό, θέλησε να το βοηθήσει να εκσυγχρονιστεί τουλάχιστο σχετικά με την υγιεινή. Έτσι τους έκανε δώρο λεκάνες τουαλέτας. Όταν λοιπόν πήγαν να εγκαταστήσουν την πρώτη, ξαφνικά ανακάλυψαν ότι χρειαζόταν σωλήνες αποχέτευσης και παροχής νερού, που φυσικά το χωριό δεν διέθετε! Έτσι σταμάτησαν οι εργασίες και η πρώτη λεκάνη έμεινε εκεί, μέσα στο πλαίσιο της καμπίνας που είχαν αρχίσει να κατασκευάζουν, μνημείο μεν της καλής θέλησης του πολιτισμένου κόσμου να εκπολιτίσει τον απολίτιστο κόσμο, μνημείο δε της ακαταλληλότητας της προσφερόμενης τεχνολογίας για την υποδομή της εκπολιτιζόμενης χώρας.

Οι ιστορίες αυτές είναι δείγματα τεχνολογικής προόδου που δεν μπορεί να γίνει ή να χρησιμοποιηθεί με τον καλύτερο τρόπο, είτε γιατί δεν υπάρχει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό να καταλάβει και να χρησιμοποιήσει την νέα τεχνολογία, είτε γιατί δεν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή στην χώρα. Πρόσφατα θυμήθηκα αυτές τις ιστορίες ταξιδεύοντας στα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης και της Αθήνας. Το Ελευθέριος Βενιζέλος είναι ένα από τα πιο σύγχρονα διεθνή αεροδρόμια στον κόσμο. Έλα όμως που κατασκευάστηκε για να εξυπηρετήσει μόνον τους Αθηναίους! Η Πάτρα είναι η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας. Δεν έχει αεροδρόμιο! Αν φτάσεις στο Ελευθέριος Βενιζέλος και θέλεις να πας στην Πάτρα, πρέπει να πας στο κέντρο της Αθήνας πρώτα! Τα λεωφορεία που εξυπηρετούν το αεροδρόμιο έχουν σαν προορισμό μόνον την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας! Και σκέφτομαι εγώ, ο ταλαίπωρος ταξιδιώτης, δεν βρέθηκε ένας επιχειρηματίας να σκεφτεί να βάλει ένα λεωφορείο που φεύγει απ’ ευθείας από το αεροδρόμιο και πάει κατ’ ευθείαν στην Χαλκίδα, την Πάτρα ή την Λαμία, ένας γραφιάς να δώσει την άδεια και ένας πολιτικός να ενστερνιστεί την ιδέα; Δεν βρέθηκε ένας χριστιανός να βάλει ένα λεωφορείο που θα πηγαίνει κατ’ ευθείαν από το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης στην Κατερίνη ή στα χωριά της Χαλκιδικής, που είναι οι τουριστικοί προορισμοί των περισσοτέρων ξένων επισκεπτών που χρησιμοποιούν το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης, αντί να τους στέλνουμε στο κέντρο της πόλης πρώτα για να ταλαιπωρηθούν να βρουν το ΚΤΕΛ Χαλκιδικής ή τους αναγκάζουμε να χρησιμοποιήσουν ταξί για 100 χιλιόμετρα; Θα διανοείτο ποτέ κανείς ότι αν ήθελε να πάει από το αεροδρόμιο της Βαρκελώνης στην Τζιρόνα ή την Ανδόρα θα έπρεπε να πάει πρώτα στο κέντρο της Βαρκελώνης, ή από το αεροδρόμιο του Χήθροου, στην Οξφόρδη, την Ρέντιγκ ή το Γκίλφορντ θα έπρεπε να πάει πρώτα στο κέντρο του Λονδίνου; Και όμως, στην χώρα των Φίτζι, μπορεί να δει κανείς μια λεκάνη τουαλέτας χωρίς αποχέτευση και νερό, στημένη σε θέα όλων, μνημείο στον κακό σχεδιασμό, την στενοκεφαλιά και την εξυπηρέτηση στενών συντεχνιακών συμφερόντων, μ’ άλλα λόγια, μπορεί κανείς να δει το μνημείο στην ανθρώπινη ανοησία!

Μαρία Πέτρου