Περί αυγών, βοδιών και γραμμών

Κάποτε η Νέα Υόρκη ήταν η πρωτεύουσα του εγκλήματος ανά τον κόσμο. Καποτε. Ώσπου έγινε Δήμαρχος ο Τζουλιάνη και άλλαξε η κατάσταση. Ο Τζουλιάνη εφάρμοσε την πολιτική της «μηδενικής ανοχής» («zero tolerance»). Και επέτυχε!
Ο Τζουλιάνη κατάλαβε ότι δεν είναι δυνατόν, από την στιγμή που έχεις νόμους, να λες «Αυτός ο νόμος δεν είναι και πολύ σημαντικός, δεν πειράζει και να τον παραβιάζουμε! Εκείνος ο νόμος όμως είναι, και θα πρέπει να τον σεβαστούμε.» Αν ξεκινήσουμε έτσι, πού θα τραβήξουμε την γραμμή για να ξεχωρίσουμε τους νόμους που σεβόμαστε από αυτούς που παραβιάζουμε; Και αν το κάνουμε αυτό, θα συμφωνήσουμε όλοι πού ακριβώς πρέπει να γίνει αυτός ο διαχωρισμός; Και αν συμφωνήσουμε και σ’ αυτό, υπάρχει λόγος να έχουμε νόμους που τους θεωρούμε του τύπου «Ώχ αδερφέ, δεν βαριέσαι;» Ας τους καταργήσουμε λοιπόν τελείως! Και τότε θα είναι πάλι κάποιοι νόμοι που θα μας φαίνονται λιγότερο σημαντικοί από τους άλλους, και ίσως θα αποφασίσουμε να τους καταργήσουμε και αυτούς. Είναι λίγο σαν το παιγνίδι που παίζουμε στην άμμο, όπου κάνουμε ένα βουναλάκι, μπήγουμε ένα ξυλάκι στην κορυφή, και τραβάμε με την παλάμη μας από την άκρη λίγο άμμο ο ένας μετά τον άλλον, μέχρι να πέσει το ξυλαράκι. Αυτός που θα κάνει το τελευταίο τράβηγμα είναι και ο χαμένος. Μόνο βέβαια που όλοι συμβάλαμε για να φτάσουμε εκεί και να καταρρεύσει και ο πιο ψηλός θεσμός της κοινωνίας μας.
Ας θυμηθούμε το παραμύθι που μας έλεγε η γιαγιά μας όταν ήμασταν παιδιά: Κάποτε ήταν ένα παιδί που έκλεψε ένα αυγό και το πήγε στην μάννα του. Εκείνη του είπε: «Μπράβο παιδί μου, καλά έκανες!». Όταν το παιδί μεγάλωσε λίγο κατάφερε και έκλεψε μια κότα και πάλι την πήγε στην μάννα του, που του είπε «μπράβο». Κάποτε το παιδί έφτασε στο να μπορεί να κλέψει ένα αρνί και η μάννα του δεν του είπε τίποτα. Ώσπου μια μέρα, την ώρα που έκλεβε ένα βόδι, τον έπιασαν και τον έστειλαν στην κρεμάλα! Εκεί λοιπόν που στεκόταν με την θηλιά στον λαιμό, ζήτησε να φιλήσει την μάννα του για τελευταία φορά. Όταν εκείνη πλησίασε, σκύβει ο γιός και χρατς, την δαγκώνει και κόβει το αυτί της! Έγινε σούσουρο, και τότε ο γιός είπε: «Αν όταν έκλεψα το πρώτο αυγό, η μάννα μου με είχε μαλώσει, δεν θα ήμουν εδώ τώρα μελλοθάνατος!»
Η πολιτική λοιπόν του Τζουλιάνη της μηδενικής ανοχής ίσως δεν ήταν δική του έμπνευση, αλλά η εφαρμογή κάποιων αρχών παλιών όσο και οι πέτρες: όταν μια κοινωνία τραβάει μια γραμμή και οριοθετεί κάτι, η γραμμή αυτή πρέπει να είναι το ίδιο σεβαστή είτε είναι χαραγμένη με κιμωλία είτε είναι ηλεκτροφορημένος φράκτης.
Ας πάρουμε για παράδειγμα κάτι που χτυπάει στο μάτι του επισκέπτη όταν φτάνει στην Ελλάδα από το εξωτερικό. Ένα από τα πρώτα πράγματα που αντικρίζει μόλις μπαίνει στην χώρα είναι μια φαρδιά κίτρινη γραμμή ζωγραφισμένη στο πάτωμα, μπροστά στον έλεγχο διαβατηρίων. Έλα όμως που είτε είναι εκεί είτε όχι, ο μέσος Έλληνας ταξιδιώτης που επιστρέφει από τις διακοπές του, ούτε που χαμπαρίζει! Ό ίδιος όμως αυτός Έλληνας, όταν ήταν στην Ευρώπη, στάθηκε με ευλάβεια πίσω από την αντίστοιχη κίτρινη γραμμή και περίμενε υπομονετικά την σειρά του μέχρι να κληθεί να παρουσιάσει το διαβατήριο του στον υπάλληλο των συνόρων της ξένης χώρας. (Το περίεργο εδώ είναι ότι ο Έλληνας είναι διατεθημένος να σεβαστεί με ευλάβεια τους νόμους ενός ξένου λαού, δεν είναι όμως διατεθημένος να σεβαστεί τους νόμους του δικού του λαού, τους δικούς του νόμους. Αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία.) Ίσως η ανυπακοή εδώ είναι γιατί αυτή η κίτρινη γραμμή είναι μια γραμμή στην κατηγορία του αυγού, του «Ώχ αδερφέ, δεν βαριέσαι;». Ποιος νοιάζεται και αν παραβιαστεί! Και μετά έρχονται οι γραμμές στην κατηγορία της κότας: είναι αυτές που είναι ζωγραφισμένες στον δρόμο μπροστά από τα φανάρια της τροχαίας. Ίσως είναι οι ίδιοι άνθρωποι που δεν δέχονται να σταθούν πίσω από την κίτρινη γραμμή στο αεροδρόμιο, που τσούπ, χώνονται μπροστά σου όταν έχεις σταματήσει πίσω από την άσπρη γραμμή στο κόκκινο φανάρι, έτσι ώστε να μπορείς να το δείς μόλις αλλάξει και να ξεκινήσεις. Ίσως πάλι είναι οι ίδιοι άνθρωποι που δεν σέβονται τις διπλές άσπρες γραμμές στην μέση του δρόμου και κάνοντας αντικανονικές προσπεράσεις καταλήγουν με την θηλιά στον λαιμό, δυστυχώς όχι μόνον του δικού τους λαιμού, αλλά συχνά και αλλονών, μια και εκείνες οι γραμμές είναι πια στην κατηγορία του βοδιού!