Περί πολέμων

Όταν γύρισα στην Ελλάδα πριν δυόμισι χρόνια περίπου, ήξερα ότι η Ελληνική κοινωνία είχε τα προβλήματα της: ήταν μάλλον διασκεδαστικό να βλέπεις τον κόσμο να παραβιάζει τις κίτρινες γραμμές στο αεροδρόμιο, τις άσπρες γραμμές στους σηματοδότες, να περνάει με κόκκινο, να καπνίζει κάτω από ταμπέλες που ευχαριστούσαν τους άλλους που δεν κάπνιζαν, και άλλα παρόμοια. Τώρα πια, μετά από δυόμισι χρόνια, κατάλαβα ότι ζω εκείνη την σουρεαλιστική σκηνή του κινηματογραφικού έργου Catch-22: ένας άνθρωπος είναι πάνω σε ένα βομβαρδιστικό αεροπλάνο που πετάει με τις πόρτες σπασμένες. Ο αέρας φυσάει από παντού και ο πυροβολητής κείτεται στο πάτωμα του αεροπλάνου τραυματισμένος, σκεπασμένος με μια κουβέρτα. Ο άνθρωπος σκύβει πάνω από τον πυροβολητή και τον φροντίζει. Σ’ όλη την διάρκεια του έργου η σκηνή επαναλαμβάνεται. Ο πυροβολητής τραυματισμένος και ο άνθρωπος να σκύβει από πάνω του προσπαθώντας να τον βοηθήσει. Καθώς εξελίσσεται το έργο, κάθε φορά που η σκηνή επαναλαμβάνεται, ο άνθρωπος μας αντιλαμβάνεται ότι ο πυροβολητής είναι όλο και πιο σοβαρά τραυματισμένος, ώσπου στην τελευταία σκηνή τραβάει πίσω την κουβέρτα και ανακαλύπτει ότι όλο το σώμα του πυροβολητή είναι σμπαραλιασμένο από τα θραύσματα, ότι δεν υπάρχει καμιά ελπίδα και κάθε προσπάθεια σωτηρίας είναι μάταιη.
Οι καταστάσεις που βλέπω γύρω μου και που ζω, αυτό λένε. Τι να γράψει πια κανείς και τι να πρωτοπεί; Αυτά ούτε γράφονται ούτε λέγονται χωρίς να κάνουν παραπάνω ζημιά. Μερικές κοινωνίες φτάνουν σε ένα σημείο που είναι πια απροχώρητο. Τότε αυτοκαταστρέφονται, για να δημιουργηθεί μια καινούρια κοινωνία από τις στάχτες. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι που έζησαν οι προηγούμενες γενιές αυτό έκαναν: κατέστρεψαν τις κοινωνίες που δεν τραβούσαν άλλο: την αποικιοκρατία, την καταπίεση των γυναικών, το ταξικό σύστημα, τον φεουδαρχισμό, τα γκέτα των Εβραίων. Τα άτομα που έζησαν σ’ εκείνες τις εποχές καταστράφηκαν. Ισως θα μπορούσαμε να πούμε ότι ήταν οι ανθρωποθυσίες που έκανε η ανθρωπότητα στους θεούς για να εξιλεωθεί από τις αμαρτίες της, και οι θεοί σαν αντάλλαγμα της έδωσαν τα απελευθερωτικά κινήματα των λαών, τις νέες ιδεολογίες, την κατάργηση των γκέτο, της αποικιοκρατίας, της καταπίεσης των γυναικών, τους χάρισαν τις νέες τεχνολογίες των υπολογιστών, των τηλεπικοινωνιών, και όλα αυτά που άνθισαν μετά τον πρώτο και προπαντός μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Οι άγριες δασικές πυρκαγιές, δηλαδή αυτές που δεν είναι αποτέλεσμα εμπρησμού, είναι κακές για τα δέντρα που καίγονται. Είναι όμως καλές για το δάσος που ξαναφυτρώνει αναζωογονημένο, απαλλαγμένο από την σαβούρα που είχε μαζευτεί στο δάπεδο του και που το κατέπνιγε. Κάπως έτσι είναι και οι πόλεμοι για την κοινωνία. Είναι κατάρα γι’ αυτούς που τους βιώνουν. Είναι όμως καλοί για τις κοινωνίες που δημιουργούνται μετά, απαλλαγμένες από την σαβούρα του παρελθόντος, με νέες βάσεις και νέες ιδέες, μέχρι και αυτές να ζήσουν τον κύκλο τους, να φτάσουν στο απροχώρητο και να αυτοκαταστραφούν για να ανοίξουν τον δρόμο σ΄ αυτές που θα αναδειχτούν από τις στάχτες! Χρειάστηκαν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι για να καταστραφεί η Βρετανική αυτοκρατορία. Ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος, που χρειάστηκε για να καταστραφεί η Σοβιετική αυτοκρατορία, ήταν μόνον ψυχρός για τους περισσότερους, (θερμός γι’ μας μέσω του εμφυλίου, αλλά και αργότερα για την Κορέα, το Βιετνάμ και αλλού). Τώρα ο τέταρτος παγκόσμιος πόλεμος είναι οικονομικός και κάποια αυτοκρατορία θα καταστραφεί. Ίσως η Αμερικάνικη. Ίσως η Ευρωπαϊκή. Ίσως και οι δύο. Κάποιοι άνθρωποι θα θυσιαστούν. Κάποιες κοινωνίες θα χαθούν για πάντα. Και κάποιες νέες θα αναδειχτούν από τις στάχτες. Αλίμονο σε μας που βιώνουμε τώρα αυτόν τον πόλεμο. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να λέμε εκείνη την σοφή προσευχή: «Θεέ μου, δώσε μου δύναμη να αλλάξω αυτά που μπορώ να αλλάξω, υπομονή να υπομένω αυτά που δεν μπορώ να αλλάξω, και σοφία να ξεχωρίσω τα δύο».
Μαρία Πέτρου

Περί Τιτανικού

Υπάρχουν μαρτυρίες ότι η ορχήστρα του Τιτανικού, την ώρα που βούλιαζε, ήταν στο κατάστρωμα και έπαιζε μουσική. Είναι συγκλονιστικό να σκεφτεί κανείς ότι αυτοί οι άνθρωποι, ενώ ήξεραν τι τους περίμενε σε λίγα λεπτά, μέχρι το τέλος αποφάσισαν να κάνουν αυτό που έκαναν σε όλη τους την ζωή: να παίζουν μουσική. Εκείνη ήταν μια τραγωδία και αυτή η πράξη τους ήταν ίσως η πιο τραγική έκφραση της ανθρώπινης παραίτησης μπροστά στο μοιραίο.

Τώρα, ζούμε και εμείς σε μια τραγωδία, και ο καθένας πράγματι συνεχίζει να κάνει αυτό που έκανε πάντα. Ας πάρουμε τα πράγματα με την σειρά. Η Ελλάδα, ο Τιτανικός μας, βουλιάζει. (Τρομάρα μας! Αν ήταν ποτέ η Ελλάδα Τιτανικός! Μια βαρκούλα ήταν, σάπια και αυτή, αλλά για μας ήταν και είναι ο μεγαλεπίβολος Τιτανικός μια και είναι η πατρίδα μας!) Και τι κάνουν λοιπόν οι συνδικαλιστές μας; Τα ίδια Παντελάκη μου τα ίδια Παντελή μου: απεργίες, πορείες, συλλαλητήρια, δεν πληρώνω, και άλλα τέτοια. Τι κάνουν οι πολιτικοί μας: συζητούν αν αυτή η κυβέρνηση θα ονομάζεται κυβέρνηση μεταβατική ή κυβέρνηση συνεργασίας!

Αλλά ας μην είμαστε τόσο αυστηροί. Οι πολιτικοί μας είναι ένα υποσύνολο της όλης κοινωνίας. Και όπως σε όλη την κοινωνία θα βρεις και τον τέτοιο και τον πάδιο και τον δίξιο, έτσι και ανάμεσα στους πολιτικούς θα βρεις όλων των ειδών τους χαρακτήρες. Για παράδειγμα, όταν ο κύριος Παπανδρέου έκανε την προεκλογική εκστρατεία του και έλεγε «Υπάρχουν λεφτά», είπαμε, «Ο άνθρωπος ήταν απληροφόρητος». Όταν ανέλαβε την κυβέρνηση και είπε «Ανέλαβα να κυβερνήσω τον Τιτανικό», είπαμε «Ο άνθρωπος είναι γκαφατζής». Όταν πήγε στην Ευρώπη και μεταξύ του κυρίως γεύματος και του επιδορπίου είπε σε κάποιον ξένο συνάδελφο του πρωθυπουργό ότι κυβερνάει μια διεφθαρμένη χώρα, και εκείνος το έκανε βούκινο, είπαμε ότι είναι αφελής. Όταν ανέφερε για πρώτη φορά την λέξη «δημοψήφισμα» στην αρχή του καλοκαιριού, απορήσαμε ποια θα ήταν η ερώτηση, και είπαμε ότι ίσως να είναι για την άρση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων. Ε, πια όταν ανακοίνωσε το δημοψήφισμα για την συμφωνία στήριξης της Ελλάδας από την Ευρώπη, ε τότε πια καταλάβαμε ότι εκπροσωπεί τους μπουνταλάδες της κοινωνίας! Πάρτε μετά τον κύριο Σαμαρά: αυτός εκπροσωπεί όλα τα ελαττώματα της Ελληνικής φυλής: την μικροπρέπεια (έθεσε βέτο για να μην συμμετέχει η κυρία Μπακογιάννη στην κυβέρνηση συνεργασίας) και την κουτοπονηριά: θα κάνουμε μια κυβέρνηση, όπου θα συμμετέχει η Νέα Δημοκρατία, αλλά δεν θα συμμετέχει. Θα ψηφίσει η βουλή την συμφωνία για να πάρουμε τα λεφτά, αλλά μετά θα πάμε να επαναδιαπραγματευτούμε για να μην εφαρμόσουμε τα μέτρα που πάνε πακέτο με την συμφωνία. Και όλα αυτά θα τα κάνουμε για να ξεγελάσουμε του μπουνταλάδες τους Ευρωπαίους να μας πληρώσουν πρώτα, και να μην κάνουμε αυτά που μας ζητάνε μετά, αλλά βασικά για να ξεγελάσουμε τον κόσμο ώστε να μην χάσουμε το προβάδισμα μας στα γκάλοπ και να κερδίσουμε τις επόμενες εκλογές, που πρέπει να γίνουν τώρα μια και τώρα είμαστε πρώτο κόμμα. Όσο για τον κύριο Καρατζαφέρεη, νόμιζα ότι είναι η φωνή της σύνεσης στην Βουλή: «Να γίνει κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας και θα την στηρίξουμε!», «Το εθνικό συμφέρον πρώτα!», και άλλα τέτοια. Μέχρι που έφτασε ο κόμπος στο χτένι και πήγε να γίνει η κυβέρνηση Εθνικής Σωτηρίας και ο κύριος Καρατζαφέρης έθεσε τους όρους του για να την στηρίξει: να αποσυρθεί ο νόμος περί ιθαγένειας, δηλαδή αυτός που δίνει Ελληνική υπηκοότητα σε παιδιά μεταναστών που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εδώ, που μιλούν Ελληνικά και ζουν, σπουδάζουν και δουλεύουν εδώ για πολλά χρόνια! Θα έλεγα ότι ο κύριος Καρατζαφέρεις παίζει το βιολί του «άρπα-κόλα» στην ορχήστρα του Τιτανικού που βουλιάζει. Όσο για την κυρία Παπαρήγα, ε αυτά τα έχουμε πει και άλλη φορά: «Καλημέρα μπάρμπα Κουκιά σπέρνω!». Η κυρία Κανέλλη μάλιστα, έδωσε ξανά συνέντευξη σε Βρετανό δημοσιογράφο. Πριν αρκετούς μήνες που έτυχε να είμαι στην Αγγλία και να την ακούσω, είχε πει ότι θέλουμε να βγούμε από την Ευρωπαική Ένωση. Τώρα, που είπαν να μας βγάλουν εκείνοι και ρωτήθηκε πώς αισθάνεται, είπε «Bold and Beautiful! Δεν μπορεί να υπάρξει Ευρώπη χωρίς την Ελλάδα, που έδωσε στον κόσμο την Δημοκρατία!», ενώ η εικόνα πίσω της έδειχνε τον Παρθενώνα! Με κάτι τέτοια αφελή επιχειρήματα της εποχής του ρομαντισμού πιστεύουν ορισμένοι ότι ο Τιτανικός θα εξακολουθήσει να επιπλέει! Αμ δε! Τώρα πώς η κυρία Κανέλλη από αντί-Ευρωπαΐστρια έγινε ξαφνικά Ευρωπαΐστρια και μάλιστα με Τόλμη και Γοητεία, δεν το ξέρω! Όσο για τον κύριο Τσίπρα, ε αυτός εκπροσωπεί το «Τρία πουλάκια κάθονταν». Και φυσικά έχουμε και την εκπροσώπηση της σύνεσης, στα πρόσωπα του κυρίου Κουβέλη της Δημοκρατικής Αριστεράς, και της κυρίας Μπακογιάννη της Δημοκρατικής Συμμαχίας. Ευτυχώς που υπάρχουν και αυτοί και παραμένει η ελπίδα ζωντανή!

Αλλά η κοινωνία έχει και τους υποκριτές της. Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά για να βρούμε τον εκπρόσωπο της υποκρισίας στον πολιτικό κόσμο: ο κύριος Φωτόπουλος της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ, είναι άριστο δείγμα! Θα βάλει λέει συνεργεία να κυκλοφορούν στις γειτονιές για να μην επιτρέπουν να κοπεί το ρεύμα στους φτωχούς που δεν έχουν να πληρώσουν την έκτακτη εισφορά μέσω του λογαριασμού του ηλεκτρικού. Τώρα πώς θα ξεχωρίζουν αυτά τα συνεργεία ποιός είναι φτωχός και δεν μπορεί να πληρώσει και ποιός απλώς δεν θέλει να πληρώσει, και πώς θα εμποδίσουν την διακοπή του ρεύματος, και πότε θα το κάνουν αυτό ενώ είναι υπάλληλοι της ΔΕΗ, δεν ξέρω. Δηλαδή την ώρα υπηρεσίας, ενώ ο μισθός τους θα τρέχει, αυτοί θα σουλατσάρουν στις γειτονιές για να ταυτίσουν τους αναξιοπαθούντες μυρίζοντας τα δάχτυλα τους; Και γιατί ο κύριος Φωτόπουλος να μην δώσει πίσω τα 30 εκατομμύρια που κατάπιε η ΓΕΝΟΠ τα τελευταία χρόνια, και γιατί να μην χρησιμοποιήσει τον μισθό αυτονών που θα πληρώνονται ενώ θα σουλατσάρουν και δεν θα δουλεύουν, για να πληρώσει τους λογαριασμούς των φτωχών ανέργων, πίσω από τους οποίους κρύβεται για να στηρίξει τα συντεχνιακά του συμφέροντα;

Ο Τιτανικός βουλιάζει. Είμαστε στο κατάστρωμα και περιμένουμε να έρθει το τέλος. Και όλοι παίζουμε το βιολί μας. Αυτοί που έκαναν χιούμορ, όπως εγώ, εξακολουθούν και κάνουν χιούμορ. Μόνο που τώρα πια το χιούμορ είναι μαύρο, αν μπορούν να χαρακτηριστούν αυτά που γράφω σαν χιούμορ.

Μαρία Πέτρου

Περί potatoes and two veg

Κάποτε είχα έναν συνάδελφο που ήθελε να αλλάξει φύλο. Για να δεχτούν να του κάνουν την εγχείρηση, οι γιατροί του είπαν ότι επί έναν χρόνο θα έπρεπε να ζήσει σαν γυναίκα. Πράγματι, άρχισε να έρχεται στο γραφείο ντυμένος με γυναικεία ρούχα και μετά έναν χρόνο έκανε την εγχείρηση κα έγινε γυναίκα. Την περίοδο εκείνη, έτυχε να ταξιδέψω στα Φίτζι. Όταν έφτασα λοιπόν στο αεροδρόμιο, κάνω έτσι και βλέπω κάποιον με φούστα να βγάζει τις βαλίτσες από το καρουσέλ. Μπα, λέω μέσα μου, να ένας που θέλει να αλλάξει φύλο και ντύνεται γυναίκα όπως η Λίντσεϊ. Κοιτάζω πιο εκεί, να και άλλος ένας με φούστα, και μάλιστα με μια γενειάδα νάαα. Λέω κι’ εγώ: καλά αυτός δεν μπήκε τουλάχιστο στον κόπο να κόψει τα γένια; Γυναίκα θέλει να γίνει, με γένια θα είναι; Κάνω δυο βήματα, να κι’ άλλος με φούστα και μουστάκια! Τί διάολο λέω, εδώ όλοι γυναίκες θέλουν να γίνουν; Τέλος πάντων, να μην τα πολυλογώ, χρειάστηκαν μερικά ακόμα δείγματα για να καταλάβω ότι στα Φίτζι οι άνδρες φορούν φούστες, όπως οι γυναίκες! Δηλαδή, χρειάστηκε κάποια διεργασία για να βγει ο νους από τον συνειρμό: άντρας με φούστα ισοδυναμεί με διαδικασία αλλαγής φύλου. Αυτό είναι μόνον ένα παράδειγμα πώς ένα προκατειλημμένο μυαλό είναι δύσκολο να ανοίξει. Οι Εγγλέζοι τρώνε πάντα κρέας ή ψάρι με πατάτες και δύο λαχανικά (είναι κλισέ το «potatoes and two veg»). Όταν πρωτοήρθαν οι πίτσες στην Αγγλία, σερβίρονταν με πατάτες και δύο λαχανικά! Ήταν πολύ δύσκολο να δεχτεί ο Εγγλέζος ότι θα έχει ένα γεύμα που δεν θα περιέχει potatoes and two veg! Όταν το μυαλό κολλήσει κάπου, δύσκολα ξεκολλάει!

Όταν η νοοτροπία μας κολλήσει κάπου, δύσκολα αλλάζει! Ένα σωρό υπηρεσίες στην Ελλάδα τώρα χρησιμοποιούν ηλεκτρονικές αιτήσεις μέσω διαδικτύου. Και ένα σωρό από αυτές τις υπηρεσίες σου λένε να τυπώσεις την ιστοσελίδα που συμπλήρωσες και να στηθείς στην ουρά να τους την παραδώσεις! Ένα σωρό κόσμος στην Ελλάδα τώρα χρησιμοποιεί πιστωτικές κάρτες αντί για ρευστό. Και ένα σωρό κόσμος στο τέλος του μήνα στήνεται στην ουρά με μιά τσάντα ρευστό να πληρώσει την πιστωτική κάρτα!
Χώρια που χρειαζόμαστε υπογραφές, και υπογραφές που βεβαιώνουν άλλες υπογραφές και άλλες υπογραφές που βεβαιώνουν το γνήσιον της υπογραφής του βεβαιώνοντος την γνησιότητα της υπογραφής του αρχικού βεβαιώνοντος! Και επειδή η Ελλάδα είχε στο παρελθόν πεφωτισμένες κυβερνήσεις που ήθελαν να πατάξουν την γραφειοκρατία, τί έκαναν; Κατήργησαν τις υπογραφές που βεβαιώνουν άλλες υπογραφές; Θα αστειεύεστε! Έκαναν τα ΚΕΠ, δηλαδή τα κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών, όπου πας με την ταυτότητα σου, και υπογράφεις μπροστά σε μία υπάλληλο, για να βεβαιώσει το γνήσιο της υπογραφής σου, με την οποία βεβαιώνεις το γνήσιο της υπογραφής του προηγούμενου υπογράφοντος!

Πάντως δεν είμαστε οι μόνοι που βρίσκουμε λύση στο πρόβλημα της επιφάνειας αντί να αλλάξουμε νοοτροπία και να ξεριζώσουμε το πρόβλημα από την αρχή. Στην Σαουδική Αραβία, επειδή οι γυναίκες απαγορεύονταν να συνδιαλέγονται με άνδρες, και επειδή τις επιτρέπονταν να έχουν δικά τους χρήματα, έκαναν τράπεζες μόνον με γυναίκες υπαλλήλους, και μόνον για γυναίκες, ώστε να μπορούν και αυτές να πάνε στη τράπεζα, συνοδευόμενες φυσικά από κάποιον αρσενικό συγγενή, μια και δεν τις επιτρέπεται να κυκλοφορήσουν έξω μόνες τους! Ούτε είμαστε οι πρώτοι που ψάχνοντας την λύση του προβλήματος παραβλέπουμε την αιτία του: είχα δει κάποτε ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που κατοχυρώθηκε πριν πάνω από 100 χρόνια. Αφορούσε την μόρφωση των γυναικών: ήταν κάτι σαν χαλινάρι, που θα το φορούσε η νοικοκυρά γύρω από την μέση και το στήθος της και που θα στήριζε έναν παραστάτη, στον οποίον θα ακουμπούσε το βιβλίο της, για να διαβάζει και να μορφώνεται την ώρα που θα πλένει τα πιάτα, θα μαγειρεύει και γενικά θα κάνει το νοικοκυριό της!

Η γιαγιά μου έλεγε: «Όποιους του πιδιουμάθ δεν του γιρουνταφίνι!» Φαίνεται ότι η κοινωνία μας παιδόμαθε πολλές κακές νοοτροπίες και χρειάζεται τώρα να κόψουμε τον γόρδιο δεσμό αυτών που, θεωρώντας τα προφανή, αδιαφιλονίκητες παραδοχές και αδιάσειστες «αλήθειες», μας οδήγησαν σε ένα κράτος που απέτυχε. Για να μπορέσουμε επιτέλους να κάνουμε μια καινούρια αρχή πρέπει πριν από όλα να αδειάσουμε το μυαλό μας από την σαβούρα που κουβαλάει, και να ξεκινήσουμε απελευθερωμένοι από τις προκαταλήψεις, τα στεγανά και τις νοοτροπίες που μας οδήγησαν ως εδώ!

Μαρία Πέτρου

Περί πολλού

Υπάρχει ένα σκίτσο του Schulz στην σειρά peanuts, όπου ο Τσάρλυ Μπράουν τινάζει τους σπόγγους που καθαρίζουν τον πίνακα από την κιμωλία, και ανάμεσα σε ένα σύννεφο σκόνης που τον σκεπάζει και σε βηξήματα γκούχουγκούχου λέει: «Η δασκάλα μου ζήτησε να τινάξω τους σπόγγους της τάξης. Αυτό είναι μεγάλη τιμή!» Στο επόμενο σκίτσο πάλι τα ίδια, ο Τσάρλυ Μπράουν μέσα σε ένα σύννεφο σκόνης και βηξήματα να λέει: «Είναι η δεύτερη κατά σειρά μέρα που η δασκάλα μου ζητάει να τινάξω τους σπόγγους. Αυτό είναι πολύ μεγάλη τιμή!». Στο τρίτο σκίτσο τα ίδια: «Πάλι η δασκάλα εμένα διάλεξε να τινάξει τους σπόγγους. Κανένα άλλο παιδί δεν είχε τόση τιμή...» Στο τέταρτο σκίτσο, ο Τσάρλυ Μπράουν, βήχοντας ακατάπαυστα και πνιγμένος στην σκόνη λέει: «Τελικά ίσως τόση πολλή τιμή δεν μου κάνει καλό...»
Η ιστορία είναι παρόμοια με κάποιο επεισόδιο της μαθητικής μου ηλικίας. Το Δημοτικό που πήγαινα ήταν δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Ελευθερίου. Για χρόνια εκκλησία και σχολείο ήταν στα δικαστήρια για το πού είναι τα σύνορα των οικοπέδων τους, και έτσι και τα δύο κτίρια παρέμεναν άφραγα. Ήταν τότε συνήθεια, αν έβλεπες έναν παπά στον δρόμο να τρέξεις να του φιλήσεις το χέρι. Στον Άγιο Λευτέρη λοιπόν ήταν ένας παπάς δυο πιθαμές, ελάχιστα πιο ψηλός από τα παιδιά της έκτης. Αν τύχαινε να βγει την ώρα που είχαμε διάλειμμα, δεκάδες παιδιά ορμούσαν να του φιλήσουν το χέρι! Είχα και μια συμμαθήτρια, συνταξιούχα στην έκτη Δημοτικού, που καπάκωνε τον παπά στο μπόι και ενορχήστρωνε την επίθεση σεβασμού: «Παιδιά! Ο παπάς! Ορμάτε!» Τότε όλοι αφήναμε τα μήλα, τα τζαμιά και το ποδόσφαιρο και ορμούσαμε στο κάλεσμα απόδοσης τιμής στον φουκαρά τον παπαδάκο. Είδε και απόειδε ο άνθρωπος, και στο τέλος άρχισε να κρύβεται πίσω από τις κολώνες του Νάρθηκα της εκκλησίας μέχρι να χτυπήσει το κουδούνι για την τάξη και μετά να αποτολμήσει την έξοδο του. Προφανώς ο πολύς σεβασμός του έκανε κακό!

Τώρα να τολμήσω να πω ότι η πολλή δημοκρατία κάνει κακό, χωρίς να θεωρηθώ φασίστρια; Έχουμε ελευθερία λόγου και έκφρασης. Αλλά μήπως παραέχουμε; Που τραβάμε την γραμμή ανάμεσα στην λογοκρισία και στην ελευθερία να λέει ο καθένας ό,τι θέλει; Πριν μερικά χρόνια η Ινδονησία δοκιμάστηκε από σοβαρές φυλετικές αναταραχές. Ένα βράδυ, η φανατισμένη μερίδα των μουσουλμάνων της πλειοψηφίας έριξε το σύνθημα: «Απόψε βιάστε όσες κινέζες μπορείτε!» Έγινε χαμός: μαζικοί βιασμοί γυναικών της κινέζικης μειοψηφίας. Η Ινδονησία ούτε είχε ούτε έχει ελευθερία λόγου. Μήπως στο όνομα της δημοκρατίας θα έπρεπε το σύνθημα των εθνικιστών μουσουλμάνων να ανακοινωθεί από τα μαζικά μέσα ενημέρωσης; Στο κάτω κάτω εξέφραζε την γνώμη σημαντικής μερίδας του πληθυσμού. Ίσως θα έπρεπε να συμφωνήσετε με μια τέτοια ανακοίνωση από τα μέσα ενημέρωσης αν πιστεύετε ότι είναι σωστό τα μέσα ενημέρωσης να ανακοινώνουν καλέσματα για παραβιάσεις των νόμων του κράτους, του τύπου: «Οι Δεν πληρώνω αύριο στις 11πμ θα ανοίξουν τα διόδια των Μαργάρων για να περνούν τα αυτοκίνητα ελεύθερα.» Ή «Εμείς, οι βουλευτές της αριστεράς, εμείς που εκλεχτήκαμε στο ανώτατο νομοθετικό όργανο του κράτους, εμείς που δημοκρατικά υποστηρίξαμε την άποψη μας στην βουλή αλλά δεν πείσαμε, εμείς που εκπροσωπούμε μόνον το 26% των βουλευτών που καταψήφισαν τον νόμο, καλούμε τους φοιτητές και τους διδάσκοντες στα πανεπιστήμια να παρανομήσουν και να κάνουν ό,τι μπορούν για να μην εφαρμοστεί ο νόμος!» Μα θα μου πείτε, το ίδιο είναι να καλείς τον κόσμο να διαπράξει βιασμό και το ίδιο να τον καλείς να μην πληρώσει τα διόδια, ή να μην εφαρμόσει τον νόμο για την αναδιάρθρωση των πανεπιστημίων; Μα φυσικά και είναι το ίδιο! Και στις τρεις περιπτώσεις καλούμε τον κόσμο να διαπράξει μια παρανομία και δίνουμε στους δημαγωγούς βήμα ώστε να φτάσει το μήνυμα τους σε όσο γίνεται περισσότερα αυτιά. Αν πιστεύετε ότι δεν είναι το ίδιο, παρακαλώ πέστε μου πού θα πρέπει να τραβήξουμε την κόκκινη γραμμή που θα λέει ότι αυτό το κάλεσμα στην παρανομία επιτρέπεται να διαδοθεί μέσω δελτίου ειδήσεων μεγάλης ακροαματικότητας και αυτό όχι. Μήπως τελικά η πολλή ελευθερία λόγου βλάπτει;

Μαρία Πέτρου

Περί στύλων της ΔΕΗ

Αποφάσισα να δημιουργήσω ένα κόμμα. Άμα έχεις κόμμα στην Ελλάδα έχεις και χρόνο στην τηλεόραση να εκφράσεις τις απόψεις σου για κάθε είδηση και κάθε γεγονός. (Για μερικά κόμματα βέβαια θα ταίριαζε η φράση «μιλάν όλοι μιλάν και οι κώλοι», αλλά αυτό είναι εκτός θέματος!) Σκέφτηκα στην αρχή να ονομάσω το κόμμα μου «Βρυχώμενο τρελό τέρας», σε αντιστοιχία με το κόμμα που είχε για χρόνια στην Αγγλία ένας εκκεντρικός εκατομμυριούχος, το «Monster Raving Looney Party». Αλλά νομίζω ότι αυτό δεν θα μου ταίριαζε. Ίσως «ο κροάζων βάτραχος» θα μου πήγαινε καλύτερα! Πάντως ο τίτλος του κόμματος θα πρέπει να εκφράζει κάτι. Π.χ. οι «Αγανακτισμένοι», ξέρεις αμέσως ότι είναι αγανακτισμένοι, οι «Δεν πληρώνω» ξέρεις αμέσως ότι είναι οι τζαμπατζήδες, οι «ΠΑΜΕ» ξέρεις αμέσως ότι όλη την ώρα πάνε, σε διαδηλώσεις, πορείες κλπ, οι «Ηρακλής», ξέρεις αμέσως ότι θέλουν να βάλουν την ομάδα τους στην πρώτη εθνική δια ροπάλου! Εγώ τι να πω ότι είμαι; Μετά από πολλή σκέψη κατέληξα ότι θα ιδρύσω το κόμμα των «Κατουρημένων», δηλαδή των «pissed off», μια και αισθάνομαι όπως ακριβώς η κολώνα της ΔΕΗ που ο κάθε περαστικός σκύλος σηκώνει το πόδι του και την καταβρέχει!

Ανοίγουμε να ακούσουμε τις ειδήσεις και ακούμε μία λίστα από «οι ΠΑΜΕ θα πάνε εκεί να διαμαρτυρηθούνε», «οι ΕΡΧΟΝΤΑΙ θα πάνε παραπέρα», «οι Αγανακτισμένοι θα είναι εδώ», «οι Ευτυχισμένοι εκεί» κ.ο.κ. Και εγώ, ο ταλαίπωρος πολίτης, ο σιωπηλός, ο ήσυχος, ο πράος, ο υπομονετικός, που ήθελα να πάω στην Έκθεση να δω τα περίπτερα και να φάω λουκάνικο και να πιω μαύρη μπύρα, τι θα κάνω; Μα φυσικά θα μείνω στο σπίτι μου, μακριά από μολότοφ και μαγκούρες. Εμείς οι υπόλοιποι, που πεθαίνουμε στην άσφαλτο γιατί το ασθενοφόρο δεν μπορεί να έρθει έγκαιρα μια και οι δρόμοι είναι κλειστοί από τις διαδηλώσεις, εμείς που χάσαμε τις εξετάσεις, χάσαμε την ευκαιρία για το μεταπτυχιακό, δεν παρευρεθήκαμε στα γεννητούρια του παιδιού μας, ούτε στο νοσοκομείο να ακούσουμε τις τελευταίες λέξεις του πατέρα μας που ξεψύχησε μόνος μια και δεν προλάβαμε να φτάσουμε έγκαιρα λόγω των συλλαλητηρίων, εμείς που μας έκοψαν τον μισθό ξανά και ξανά και δεν ξεσηκωθήκαμε γιατί καταλαβαίνουμε την σοβαρότητα της κατάστασης, εμείς που χάσαμε την ευκαιρία να πάμε φέτος στην Έκθεση έτσι για το αντέτι, εμείς που είμαστε σαν τις κολώνες της ΔΕΗ, πού θα πάμε; Μα πουθενά φυσικά! Οι κολώνες της ΔΕΗ κάθονται στωικά και καταβρέχονται από κάθε περαστικό σκύλο! Καιρός λοιπόν να δράσουμε. Ας δημιουργήσουμε το κόμμα των Κατουρημένων και ας αναρτήσουμε και εμείς το μανιφέστο μας ώστε αν επικρατήσουμε, να πάψουμε να είμαστε κατουρημένοι: Πρώτα πρώτα, όλες οι ποδοσφαιρικές ομάδες θα είναι Α εθνική! Τα πτυχία θα μοιράζονται από τα περίπτερα δωρεάν! Ακόμα καλύτερα, όταν ένα μωρό γεννιέται, θα καθορίζεται το επάγγελμα του, θα του δίνεται το πτυχίο μαζί με το πιστοποιητικό γέννησης, και θα οροθετείται η περιοχή δράσης του: ο ταξιτζής θα ξέρει την πελατεία του, ο φαρμακοποιός την γειτονιά του, ο δικηγόρος την περιοχή του και πάει λέγοντας. Κανείς πια δεν θα χρειάζεται να ανταγωνίζεται, να καινοτομεί, να βελτιώνεται, να πιέζεται, να στριμώχνεται και να αγανακτεί! Όλοι θα είναι ευτυχισμένοι, με το ραχάτι, το τσιγάρο με τον καφέ, το σουλάτσο και την νηνεμία. Όλοι θα είναι οι ευτυχισμένοι πολίτες μιας χώρας περιχαρακωμένης, απομονωμένης, ξεχασμένης και κατουρημένης από όλον τον υπόλοιπο κόσμο!

Μαρία Πέτρου

Περί σχημάτων λόγου και πορτοκαλάδας

Όταν ήμουν στο Δημοτικό, το αναλυτικό πρόγραμμα έλεγε ότι κάθε μερικές εβδομάδες έπρεπε να πηγαίνουμε «εκπαιδευτικές» εκδρομές. Πράγματι, κάθε μερικές εβδομάδες ο Διευθυντή πρόφερε μετά την πρωινή προσευχή τις πολυπόθητες λέξεις στις οποίες απαντούσαμε με αλαλαγμούς χαράς, όχι γιατί η εκδρομή που θα μας πήγαιναν θα ήταν κάτι το συναρπαστικό, αλλά φυσικά γιατί θα χάναμε τα μαθήματα. Η εκδρομή γινόταν σχεδόν πάντα στο λεγόμενο «χωραφάκι» που δεν ήταν τίποτα άλλο από ένα άκτιστο οικόπεδο, λίγα μέτρα από το σχολείο. Είχε και ένα βρυσάκι στην άκρη-απαραίτητο για να θεωρείται εκδρομικός προορισμός-που κληροδότησε το όνομα του στην στάση του λεωφορείου που περνάει τώρα από κει: στάση βρυσάκι. Όταν φτάναμε εκεί, ως δια μαγείας κάποιες πλιάν καρέκλες εμφανίζονταν από κάποιο διπλανό σπίτι για να καθίσουν οι δάσκαλοι, κάποια φιλότιμη γειτόνισσα τους έφερνε καφέδες, και εμείς καθόμασταν στα χόρτα και κουβεντιάζαμε, ή κυνηγιόμασταν και παίζαμε μήλα και τζαμί. Σπανίως, πολύ σπανίως, αν έσπαζε κανένας διάβολος το ποδάρι του, μας πήγαιναν εκδρομή στην «Ελβετία», που είχε σχέση με Ελβετία όσο σχέση έχει η Κοζάνη με την Λωζάνη! Ένα παρκάκι, λίγο πιο μακριά από το χωραφάκι, με καχεκτικά πεύκα, εξ ού και το όνομα-εννοώ ότι το όνομα ερχόταν από την ύπαρξη πεύκων, όχι από το ότι ήταν καχεκτικά! Αυτό πια και αν ήταν «εκπαιδευτική» εκδρομή! Το κακό σε όλα αυτά ερχόταν αργότερα: την πρώτη φορά μετά την εκδρομή που είχαμε το μάθημα «έκθεση ιδεών», σχεδόν πάντα το θέμα μας ήταν «Η πρόσφατη εκδρομή μας». Τι να γράψεις τώρα για την βόλτα στο χωραφάκι; Και πώς να γεμίσεις δυο σελίδες από μπούρδες μέσα σε 45 λεπτά; Αυτό μάλλον θα ήταν το εκπαιδευτικό κομμάτι της εκδρομής: μας εξασκούσαν στην μπουρδολογία! Και μια και μας είχαν πει ότι πρέπει να διανθίζουμε το κείμενο μας με παρομοιώσεις και ωραία σχήματα λόγου, ήταν πια καθιερωμένο κάθε έκθεση που γράφονταν να περιέχει και την φράση: «Όταν φτάσαμε στο χωραφάκι, σκορπιστήκαμε σαν τα προβατάκια.». Σκορπιστήκαμε σαν τα προβατάκια μια, σκορπιστήκαμε σαν τα προβατάκια δυό, ε κάποτε και εγώ βαρέθηκα να χρησιμοποιώ ένα τόσο περίτεχνο σχήμα λόγου, και αποφάσισα να πρωτοτυπήσω. Έτσι έγραψα μια έκθεση που περιέγραφε την εκδρομή μας σε ένα λιβάδι με ρυάκι στην μέση, με ελαφάκια να σκύβουν να πίνουν νερό, πουλάκια να κελαηδούνε, και γενικά με όλα εκείνα που περιέχουν κάτι ζωγραφιές των Γιαχωβάδων που δείχνουν την επικείμενη Βασιλεία των Ουρανών! Ο δάσκαλος δεν εκτίμησε καθόλου την φαντασία μου: πήρα κακό βαθμό γιατί η έκθεση μου δεν είχε σχέση με την πραγματικότητα! Θαρρείς και η δραπέτευση από τα μαθήματα στο χωραφάκι είχε σχέση με εκπαίδευση και με εκδρομή!

Δεν έχω καμία αμφιβολία ότι γενιές από Ελληνόπουλα μεγάλωσαν κάπως έτσι: να τους παρουσιάζουν δηλαδή τα φύκια για μεταξωτές κορδέλες! Αλλιώς δεν εξηγείται αυτή η μανία όλων μας να διακοσμούμε την γλώσσα μας με περικοκλάδες. Για παράδειγμα, ο τηλεπαρουσιαστής, δεν λέει «Αύριο η Θερμοκρασία θα είναι...» αλλά «Αύριο ο υδράργυρος θα δείξει...», δεν λέει «η πυρκαγιά», αλλά «η πύρινη λαίλαπα», ούτε λέει «έπασχε από καρκίνο» αλλά «έπασχε από την επάρατο νόσο»! Δεν λέει «Ο εκπρόσωπος τύπου του τάδε κόμματος είπε» αλλά λέει «Η Ριγήλης είπε...», ή «Η Κουμουνδούρου απάντησε...» Ποιά είναι η Ριγήλης και ποιά η Κουμουνδούρου, δεν έχω ιδέα! Έχουμε και άλλα σχήματα λόγου, όπου το όνομα του αναφερομένου χρησιμοποιείται μια φορά και ύστερα συνεχίζουμε με επίθετα όπως «η τριαντάχρονη..», «ο πενηνταεξάχρονος..» θαρρείς και το να πούμε το όνομα πάνω από μία φορά είναι βαρετό, αλλά να συνεχίσουμε να επαναλαμβάνουμε την ηλικία κάποιου βελτιώνει την φιλολογική χροιά του λόγου.

Έχουμε όμως και τη καθημερινή μας γλώσσα, που είναι άκρως ποιητική, πολύ περισσότερο από τα Εγγλέζικα. Συνηθισμένη σ’ αυτήν την γλώσσα των ποιητών, μπορώ να πω ότι ένοιωσα την έλλειψη της όταν για πολλά χρόνια η καθημερινή μου γλώσσα ήταν τα Αγγλικά. Για παράδειγμα, στην Ελλάδα δεν λέμε «κίτρινες σελίδες», αλλά «χρυσός οδηγός»! Δεν λέμε «ανησυχώ» αλλά «μ’ έζωσαν τα μαύρα φίδια»! Δεν λέμε «υδρογονωμένα έλαια» ή έστω «μαργαρίνη», λέμε «βούτυρο»! Δεν λέμε «το λεωφορείο ήταν γεμάτο», λέμε «ήταν φίσκα» (Ιταλιστί), ή «ήταν πατείς με πατώ σε» (Αρχαϊστί) ή «ήμασταν παστές σαρδέλες» (μπακαλιστί!) ή και τα τρία μαζί! Πώς να αισθανθείς ότι εξέφρασες την αγανάκτηση σου αν δεν πεις «Το λεωφορείο ήταν φίσκα, πατείς με πατώ σε, παστές σαρδέλες!» αλλά να πρέπει να περιοριστείς στο «The bus was rather full…» (αντιστοιχία τυπικής Ελληνικής υπερβολής με «typical English understatement»!)
Στην Ελλάδα δεν λέμε «συνθετικό», λέμε «δερματίνη» ή «τεχνόδερμα»! Δεν λέμε «πολυέστερ» αλλά «σατέν»! Δεν λέμε «αναψυκτικό», αλλά «πορτοκαλάδα», έστω και αν το συνονθύλευμα είναι ένα μίγμα βασικά νερού, χρώματος και ζάχαρης (που αν περιέχει και ίχνη χυμού το λέμε «νέκταρ», κάτι που συγκεκριμένη Ελληνική αεροπορική εταιρεία σου το προσφέρει ως «χυμό»)! Μετά από αυτό, η συζήτηση μεταξύ Γκιωνάκη και Σταυρίδη στο έργο «Τα κίτρινα γάντια» παίρνει άλλο νόημα! Δεν είναι πια η συζήτηση του χαζού με τον λογικό, αλλά μάλλον η συζήτηση του καλά πληροφορημένου ντόπιου με τον νεοαφιχθέντα στην Ελλάδα:
Σταυρίδης (ο νεοαφιχθής): «Φέρε μου μιά πορτοκαλάδα!»
Γκιωνάκης (ο ντόπιος): «Πορτοκαλάδα θέτε; Από πορτοκάλια;»
Σταυρίδης (ο νεοαφιχθής): «Εμ τι από λεμόνια;»
Γκιωνάκης (ο ντόπιος): «Λεμονάδα θέτε; Από λεμόνια;»
Σταυρίδης (ο νεοαφιχθής): «Βρε φέρε εκεί ό,τι έχεις! Λεμονάδα, γκαζόζα ό,τι νάναι!» Γκιωνάκης (ο ντόπιος): «Γκαζόζα θέτε; Τι θέτε τέλος πάντων! Με μπερδέψατε!»

Αμ εγώ να δεις μπέρδεμα, που ούτε τις ειδήσεις δεν μπορώ να παρακολουθήσω χωρίς μετάφραση!

Μαρία Πέτρου

Περί προφητών

Όταν πήγα για πρώτη φορά στην Αμερική, όλοι περίμεναν ότι θα ήξερα να λέω το φυλτζάνι, μια κα ήμουν από την Ελλάδα. Εγώ δεν είχα ιδέα. Όταν λοιπόν γύρισα στην Ελλάδα φρόντισα να μάθω. Και πράγματι, πολύ γρήγορα, έγινα σπουδαία στην φυλτζανομαντεία. Αυτό έγινε αφορμή για πολλές ευχάριστες ώρες χαζολογήματος με παρέες με γνωστούς και αγνώστους σε μαζέματα και πάρτυ όταν δυο χρόνια αργότερα πήγα στην Αγγλία για μεταπτυχιακό. Τώρα προφανώς θα θέλετε να ξέρετε πόσο πετυχημένη ήμουνα. Ε λοιπόν μια τέτοια τέχνη είναι εξαιρετική για κοινωνικές σχέσεις: και ποιός δεν θέλει κάποιον να ασχοληθεί αποκλειστικά μαζί του έστω και για 5 λεπτά και να του πει κάτι για το μέλλον του, έστω και αν κατά βάθος ξέρει ότι τίποτα δεν είναι αλήθεια! Φυσικά καταλαβαίνω ότι η ερώτηση περί επιτυχίας δεν αναφέρονταν σ’ αυτό, αλλά στο κατά πόσο οι προβλέψεις μου έβγαιναν αληθινές. Λοιπόν θα μπορούσα να σας πω 4-5 εντυπωσιακά απίθανες προβλέψεις που έκανα που βγήκαν αληθινές, και να σας κάνω να εντυπωσιαστείτε πολύ για τις καφεμαντικές μου ικανότητες. Εκείνο που δεν θα σας έλεγα όμως θα ήταν ότι είχα κάνει εκατοντάδες ή και χιλιάδες ακόμα προβλέψεις κατά την διάρκεια της καφεμαντικής μου καριέρας, που ούτε βγήκαν ποτέ αληθινές, ούτε τις θυμάται πια κανείς. Τότε ίσως θα είχατε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα των καφεμαντικών μου ικανοτήτων! Αυτό μου θυμίζει μια άλλη ιστορία: Κάποτε όλοι προέβλεπαν το τέλος του κόσμου σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Όλοι λοιπόν μιλούσαν γι’ αυτό και για την επικείμενη καταστροφή που έρχονταν, εκτός από έναν. Αυτός έλεγε σε όλους ότι κατά την δική του πρόβλεψη δεν θα γινόταν καμία καταστροφή και ο κόσμος θα εξακολουθούσε να υπάρχει όπως και πριν μετά την προβλεπόμενη ημερομηνία. Κάποιος φίλος του τον ρώτησε τότε πώς είναι δυνατόν να είναι τόσο σίγουρος. Ο άνθρωπος απάντησε: «Μα αν καταστραφεί ο κόσμος, δεν θα είναι κανείς να με κατηγορήσει, αν όμως δεν καταστραφεί, σκέψου πόσο σπουδαίος προφήτης θα θεωρούμαι!»

Τώρα γιατί τα θυμήθηκα όλα αυτά; Γιατί προχθές στον δρόμο, μια κοπελίτσα προσπάθησε να με πείσει να δώσω οικονομική ενίσχυση στο ΚΚΕ με το επιχείρημα ότι όλες οι προβλέψεις που έκανε το ΚΚΕ μέχρι τώρα για την οικονομική κρίση βγήκαν αληθινές! Εγώ θα έλεγα ότι αυτήν την σωστή προφητεία μπορούν να την διεκδικήσουν σχεδόν όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης: «Τα μέτρα του πρώτου μνημονίου θα αποτύχουν!» Και βεβαία θα αποτύγχαναν, αφού σχεδόν σύσσωμη η αντιπολίτευση υπονόμευσε με τον έναν ή τον άλλον τρόπο την εφαρμογή τους! Ξεχνάμε τις καταλήψεις των τουριστικών χώρων, το κλείσιμο των λιμανιών, των δρόμων, των υπηρεσιών, τις λευκές απεργίες, τα μποϊκοταρίσματα εφαρμογής των μέτρων, τα «δεν πληρώνω», τα μολότοφ, τα κακουργήματα και τα έκτροπα; Πώς εμφανίστηκε η Ελλάδα στον χρόνο που πέρασε στους ξένους; Σαν μια χώρα στην οποία αξίζει να επενδύσει κανείς; Σαν μια σοβαρή χώρα που ξέρει να αντιμετωπίζει τα προβλήματα της και εμπνέει τον σεβασμό ακόμα και στις δύσκολες ώρες της, όπως τον σεβασμό που μας ενέπνευσε ο Ιαπωνικός λαός με την αξιοπρέπεια που επέδειξε κατά την διάρκεια των πρόσφατων καταστροφών που υπέστη;

Ας φανταστούμε λοιπόν το παρακάτω σενάριο. Πέφτει η κυβέρνηση, γίνονται εκλογές και βγαίνει η Νέα Δημοκρατία. Πάει λοιπόν ο κύριος Σαμαράς στους δανειστές μας και λέει: «Τα μέτρα του μνημονίου όπως το προέβλεψα απέτυχαν! Πρέπει να αλλάξετε τακτική, έτσι όπως σας το έλεγα από πριν.» Οι δανειστές αυτοστιγμεί πείθονται, σχίζουν το μνημόνιο, βγάζουν πέννα και χαρτί και γράφουν άλλο, όπως ακριβώς το θέλει ο κύριος Σαμαράς. Έρχεται λοιπόν ο κύριος Σαμαράς πίσω, κουνώντας θριαμβευτικά το χαρτί στον αέρα, καθώς κατεβαίνει από την σκάλα του αεροπλάνου, και πάει κατ’ ευθείαν στο γραφείο του να εφαρμόσει την νέα πολιτική. Έλα όμως που ξέχασε κάτι! Υπάρχουν πολλοί επίδοξοι προφήτες! Τι θα κάνει τώρα η δική του αντιπολίτευση; Θα τον στηρίξει; Γιατί; Για να αποδείξει ότι ο κύριος Σαμαράς είναι καλός προφήτης ενώ ο κύριος Παπανδρέου όχι; Χα, χα, χα! Ο ίδιος ο κύριος Σαμαράς πολύ σωστά υπενθύμισε στον κύριο Παπανδρέου ότι σαν αντιπολίτευση δεν στήριξε την προηγούμενη κυβέρνηση σε ζωτικές αλλαγές που πήγε να κάνει! Άρα, και γυρνάει γυρνάει γυρνάει η ζωή μας σαν τροχός, και προφήτες ανεβοκατεβαίνουν και πλανάται ο λαός! Και πώς λοιπόν βγαίνει κανείς από τον φαύλο κύκλο, του «εσύ έτσι έκανες τότε, να και γώ τώρα θα σου δείξω!» ή του «όταν θέλω εσύ δεν θέλεις, τώρα που δεν θέλω θέλεις, να και γώ τώρα δεν θέλω, για να θέλεις όταν θέλω!»; Ίσως με λίγη λογική; Ίσως με λίγη ανωτερότητα; Ίσως με λίγη αγάπη γι’ αυτόν τον τόπο; Ο Τζιφόρος στον επίλογο του βιβλίου του «Ιστορία της Αγγλίας», γράφει για τους Άγγλους: «...είναι ένας σωστός λαός που κοιτάει το καλό του τόπου του και που σέβεται τον εαυτό του...» Αχ και να μπορούσε να το γράψει αυτό κάποιος και για μας!

Μαρία Πέτρου

Περί αρχαίων και νέων Ελλήνων

Πολλοί μας κατηγορούν ότι δεν έχουμε τίποτα κοινό με τους αρχαίους ημών προγόνους. Νομίζω ότι κάνουν μεγάλο λάθος. Και θα σας το αποδείξω αμέσως.

Πάρτε για παράδειγμα τα γραπτά των αρχαίων Ελλήνων. Ήταν πάνω σε πέτρα, γραμμένα για την αιωνιότητα. Πάρτε την ιστοσελίδα του Μουσείου Βεργίνας. Έγινε πριν από περισσότερα από 10 χρόνια, μια και οι τιμές των εισιτηρίων που έχει είναι σε δραχμές, και δίνει τις ώρες λειτουργίας του Μουσείου, που βέβαια δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα, αλλά προφανώς γράφτηκαν για την αιωνιότητα. Το ίδιο και οι ιστοσελίδες για τις ώρες αναχώρησης των πλοίων από την Ουρανούπολη για το Άγιο Όρος. Και αυτές γράφτηκαν για την αιωνιότητα, έστω και αν οι ώρες που δίνουν δεν ισχύουν πια.

Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι, δεν είχαν ρολόγια χειρός. Άρα, τα ραντεβού που έκλειναν προφανώς ήταν της μορφής: «Θα επέλθω ες αυριανήν πρωϊαν», εννοώντας με τα σημερινά δεδομένα, κάποια ώρα από τις 9 ως τις 2 το μεσημέρι. Ε, το ίδιο κάνουν και οι σημερινοί Έλληνες. Αν ο υδραυλικός σου πει ότι θα έρθει αύριο στις 10, μπορεί να έρθει και στις 1, την μεθεπόμενη μέρα, μια που οι αρχαίοι ημών πρόγονοι ούτε φορητά ημερολόγια είχαν!

Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι πετούσαν τα σκουπίδια τους, δηλαδή σπασμένα πήλινα αγγεία, σπασμένα γυάλινα βάζα, αποφάγια, και κομμάτια ξύλο, όπου νάναι, και αυτά, σαν φυσικά υλικά που ήταν, γινόταν γρήγορα μέρος του φυσικού περιβάλλοντος. Το ίδιο κάνουμε και οι νέοι Έλληνες: πετούμε τα σκουπίδια μας όπου νάναι και σύντομα γίνονται μέρος του φυσικού περιβάλλοντος. Έτσι, μια Ελληνική παραλία αποτελείται από νερό, πλαστικά σκουπίδια και άμμο, κατά σειρά όγκου. Όσο για ένα Ελληνικό δασάκι, περιέχει δέντρα, πλαστικά μπουκάλια νερού, σκατόχαρτα, πακέτα από τσιγάρα και προφυλακτικά γεμάτα από μισούς Έλληνες που δεν έμελλε να γίνουν! (Ευτυχώς που το ανθρώπινο σώμα έχει μόνον τεσσάρων ειδών τρύπες, αλλιώς η ποικιλία θα ήταν μεγαλύτερη.)

Οι αρχαίοι Έλληνες έτρεχαν με τα άλογα στις αρματοδρομίες. Οι νέοι Έλληνες τρέχουν με τα άλογα στις carοδρομίες.

Οι αρχαίοι Έλληνες μάλωναν για την πολιτική. Ποιός μπορεί να ξεχάσει το περίφημο «Πάταξον μεν άκουσον δε»; Οι νέοι Έλληνες κάνουν το ίδιο: «Πάταξον με, πάταξον σε».

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν εξαιρετικές επικοινωνίες: η άλωση της Τροίας μεταδόθηκε στις Μυκήνες μέσα σε λίγες ώρες, με τις φωτιές στις κορυφές των λόφων. Οι νέοι Έλληνες είναι μανιώδεις επικοινωνοί: απαντούν στα κινητά τους τηλέφωνα που χτυπούν ακόμα και μέσα στο θέατρο και τις συναυλίες, ακόμα και μέσα στις διαλέξεις (εννοώ τον ομιλητή) ακόμα και την ώρα τηλεοπτικής εκπομπής (εννοώ τον παρουσιαστή: «Όχι δεν θέλω σάλτσα στους κεφτέδες!»-Λοιπόν τι λέγαμε; Α ναι, το νέο νομοσχέδιο κατετέθη στην Βουλή...).

Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι αγωνίζονταν ενωμένοι εναντίων των Περσών. Και οι νέοι Έλληνες αγωνίζονται ενωμένοι. Για παράδειγμα, αν βρεθεί καμιά μέδουσα σε καμιά παραλία, όλοι οι Έλληνες ενωμένοι αγωνίζονται να την εξοντώσουν. Αν υπάρχει κάπου τροχονόμος που γράφει τους αλογο-carοδρομείς, όλοι οι Έλληνες φροντίζουν να ειδοποιήσουν ο ένας τον άλλον για να τον αποφύγουν. Και αν κάποιος ξένος τολμήσει να μας πει καμιά αλήθεια, όλοι οι Έλληνες θυμόμαστε τους αρχαίους ημών προγόνους και στέλνουμε το αφελή ξένο, που δεν είχε καν ένδοξους προγόνους, στον αγύριστο. Γιατί όταν οι Γερμανοί Ευρωβουλευτές τόλμησαν να πουν ότι θα μπορούσαμε να πουλήσουμε μερικά ξερονήσια σε εκατομμυριούχους που φιλοδοξούν να έχουν τον δικό τους «Σκορπιό» ή «Σπετσοπούλα», όλοι οι Έλληνες ξεσηκωθήκαμε σύσσωμοι κατά βαρβάρων δορούμενοι, για το πώς οι Γερμαναράδες τόλμησαν να ξεστομίσουν κάτι τέτοιο!

Ξεκίνησα λέγοντας ότι θα σας αποδείξω ότι έχουμε πολλά κοινά με τους αρχαίους ημών προγόνους. Έχουμε και κοινή γλώσσα: όπερ έδει δείξαι.

Μαρία Πέτρου

Περί της Μπάρμπης και του σπιτιού της

Το 1959 έκανε την εμφάνιση της η Μπάρμπη, η πρώτη κούκλα που απευθύνονταν στο γυναικείο αντί για το μητρικό ένστικτο των κοριτσιών. Στα επόμενα χρόνια, μέχρι ακόμα και σήμερα, η Μπάρμπη κυριάρχησε στην αγορά του παιχνιδιού. Πολύ σύντομα είχαμε την γκαρνταρόμπα της Μπάρμπης, το αυτοκίνητο της Μπάρμπης, και βέβαια και το σπίτι της Μπάρμπης, ένα ροζ σπιτάκι που τα είχε όλα: τις βρυσούλες του, τις μπανιερίτσες του, τα παραθυράκια του, τα τηλεφωνάκια του, όλα τέλος πάντων. Το σπίτι της Μπάρμπης τα είχε όλα! Τα είχε όλα, αλλά τίποτα δεν δούλευε!

Μερικές φορές αυτή η χώρα είναι σαν το σπίτι της Μπάρμπης: τα έχει όλα και τίποτα δεν δουλεύει. Μήπως δουλεύει το δικαστικό σύστημα; (πώς γίνεται και ο κύριος Ψωμιάδης, ενώ παύτηκε από περιφερειάρχης με δικαστική απόφαση λόγω κατάχρησης εξουσίας, εξακολουθεί και κυκλοφορεί ως περιφερειάρχης στην Θεσσαλονίκη;) η τροχαία; (είδατε ποτέ καμιά κάμερα να πιάνει κάποιον που τρέχει σαν παλαβός;) η αστυνομία; (γιατί ακόμα οι «γνωστοί άγνωστοι» κουκουλοφόροι παραμένουν άγνωστοι;) Ας πάρουμε για παράδειγμα τον νόμο περί κράνους των μοτοσικλετιστών. Θεσμοθετήθηκε για να σώσει ζωές. Έλα όμως που κάποιο στραβόξυλο στην επιτροπή που τον επεξεργάστηκε προφανώς είχε κάποια απωθημένα να βγάλει και κατάφερε να αλλάξει μια κρίσιμη λέξη στον νόμο ώστε να τον κάνει άχρηστο! Έτσι, οι νομοταγείς μοτοσικλετιστές κουβαλούν το κράνος τους σαν βραχιόλι στο χέρι αντί να το φοράνε, μια και ο νόμος λέει ότι ο μοτοσικλετιστής πρέπει να «έχει» κράνος, αντί να λέει ότι πρέπει να «φοράει» κράνος! Ας πάρουμε και τον νόμο περί φαρμακείων στα αυτοκίνητα, που και αυτός έγινε για να σώσει ζωές. Έλα όμως που δεν λέει τί πρέπει να περιέχει το φαρμακείου του αυτοκινήτου! Έτσι τα περισσότερα φαρμακεία που οι νομοταγείς αυτοκινητιστές έχουν στα αυτοκίνητα τους είναι κάτι πλαστικά κουτάκια με έναν σταυρό απέξω και ένα πακέτο χαρτομάνδηλα μέσα! Και μια και μιλάμε για φαρμακεία: ο νόμος περί απελευθέρωσης του επαγγέλματος, που υποτίθεται ότι θα ξεχώριζε τον ρόλο του επιχειρηματία από αυτόν του επιστήμονα, και θα επέτρεπε σε οποιονδήποτε να ανοίξει φαρμακείο αρκεί να υπάρχει μόνιμος φαρμακοποιός μέσα, από δω μπασταρδεύτηκε από κει μπασταρδεύτηκε, και κατάντησε αγνώριστος: τώρα «απελευθέρωση του επαγγέλματος» σημαίνει απελευθέρωση του ωραρίου λειτουργίας των φαρμακείων, που ο σύλλογος φαρμακοποιών έτσι και αλλιώς αποφάσισε να μην εφαρμόσει! Κατά τα άλλα, το επάγγελμα του φαρμακοποιού απελευθερώθηκε! Έχουμε και έναν ωραίο νόμο για την ΔΕΗ: για να σε δώσει ρεύμα πρέπει να καταθέσεις το σχέδιο της ηλεκτρικής εγκατάστασης του σπιτιού. Και αυτός ο νόμος έχει γίνει για να σώσει κόπο και ίσως ζωές: δεν θα ήταν φρόνιμο πριν αρχίσεις να καρφώνεις σε κάποιον τοίχο να ξέρεις αν περνάν καλώδια από πίσω; Έλα όμως που οι ηλεκτρολόγοι έχουν μερικά στάνταρντ σχέδια, ένα για μονοκατοικία, ένα για διαμέρισμα ενός δωματίου, ένα για διαμέρισμα δύο δωματίων κλπ. Σου δίνουν λοιπόν ένα και σου λένε κατάθεσε αυτό! Και αν τολμήσεις να πεις ότι αυτό το σχέδιο δεν είναι του σπιτιού σου, αλλοίμονο σου! Το λιγότερο που θα σου πουν είναι ότι είσαι για δέσιμο!

Αλλά είναι μόνον το σπίτι της Μπάρμπης που δεν λειτουργεί; Μήπως η ίδια η Μπάρμπη πάει καλύτερα; Μήπως λειτουργούν τα αυτάκια της; Όχι βέβαια! Η Μπάρμπη έχει κενό ανάμεσα στα δύο αυτιά! Τώρα τί έχουν οι πολιτικοί μας ανάμεσα στα δύο αυτιά, ένας Θεός ξέρει! Εγώ πάντως δεν καταλαβαίνω πώς γίνεται οτιδήποτε ερώτηση να κάνει ο δημοσιογράφος στον εκπρόσωπο του ΚΚΕ να παίρνει πάντα την ίδια απάντηση: «Αντιλαϊκά μέτρα υπέρ της πλουτοκρατίας» , ή το πώς γίνεται ότι ό,τι και να λένε οι Ευρωπαίοι φίλοι και δανειστές μας, ο κύριος Σαμαράς να εξακολουθεί να επαναλαμβάνει: «Επαναδιαπραγμάτευση του χρέους...Επαναδιαπραγμάτευση του χρέους... Επαναδιαπραγμάτευση του χρέους...». Φαίνεται τελικά ότι η Μπάρμπη έχει μέσα της ένα μαγνητοφωνάκι, σαν τις άλλες κούκλες της παιδικής μας ηλικίας, εκείνες που «μιλούσαν» και επαναλάμβαναν συνέχεια την ίδια φράση: «Μαμά πει-νά-ω...Μαμά πει-νά-ω...Μαμά πει-νά-ω...» ή «Μαμά θέ-λω ά-λλα-γμα... Μαμά θέ-λω ά-λλα-γμα... Μαμά θέ-λω ά-λλα-γμα...», που στα κινέζικα μεταφράζεται σε «Μαμά χέ-στη-κα...(τρις)», κάτι περίπου σαν αυτό που λένε οι δανειστές μας όταν ακούν τα περί επαναδιαπραγμάτευσης. Η κάθε σκεπτόμενη Μπάρμπη όμως ξέρει, ότι για να ζητήσεις επαναδιαπραγμάτευση του συμβολαίου σου, θα πρέπει να έχεις πάρει στο χέρι έναν καινούριο άσσο, που στην περίπτωση μας μεταφράζεται στο να έχεις δείξει ότι οι μεταρρυθμίσεις που έκανες ως τώρα δούλεψαν, και ο λαός είναι μονιασμένος και αποφασισμένος να πατάξει τα κακώς κείμενα του παρελθόντος. Και μια και δεν υπάρχει τέτοιος άσσος, τα περί επαναδιαπραγμάτευσης του χρέους απλώς δίνουν την ψεύτικη εντύπωση σε όλους τους Μπάρμπους και τις Μπάρμπες, με το κενό ανάμεσα στα αυτιά, ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις, ενώ δεν υπάρχουν, και τους παρέχουν κίνητρα για τα έκτροπα που βλέπουμε να εκτυλίσσονται στους δρόμους της Αθήνας και αλλού.

Μαρία Πέτρου

Περί κάλων και περί Αγανακτισμένων

Όταν σου πατήσουν τον κάλο, λες «Άουτς!» και αγανακτείς. Αν είσαι και λίγο θερμόαιμος μπορεί να πεις «Σιγά ρε άνθρωπε, γκαβός είσαι;», εκτός αν είσαι Εγγλέζος, οπότε λες «Sorry», εννοώντας «Συγνώμη που έβαλα τον κάλο μου κάτω από το παπούτσι σου!». Η αγανάκτηση και η διαμαρτυρία όταν σου πατούν τον κάλο είναι κάτι το αυθόρμητο και το ενστικτώδες, χωρίς να χρειάζεται αυτενέργεια. Εκείνο που χρειάζεται αυτενέργεια, είναι αυτό που λέει ο Εγγλέζος: παρόλο που αισθάνεται το ίδιο με τον Έλληνα αναξιοπαθούντα καλοτσαλαπατημένο, έχει την δύναμη να συγκρατήσει την αγανάκτηση του και να αναλάβει μέρος της ευθύνης για το συμβάν. Το μεγάλο ερώτημα όμως είναι το τί κάνουμε μετά το τσαλαπάτημα: βάζουμε ιώδιο στην πληγή και αναγνωρίζοντας ότι και εμείς είχαμε κάποια ευθύνη, πετάμε τα στενά κομψά τακουνάκια που μας δημιουργούν κάλους και αρχίζουμε να φοράμε βαρκοειδή παπούτσια που μας ταιριάζουν περισσότερο, και προσέχουμε στο μέλλον πού απλώνουμε την ποδάρα μας ώστε να μην δώσουμε ευκαιρία σε κανέναν να μας τσαλαπατήσει ξανά; Ή δεν κάνουμε τίποτα και περιμένουμε πότε να μας ξανα-τσαλαπατήσουν και να ξανα-αγανακτήσουμε;

Το να ξεσηκωθούμε αγανακτισμένοι γιατί μας πάτησαν τον κάλο είναι φυσικό και αναπόφευκτο. Το να τα βάλουμε όμως με την κοινοβουλευτική δημοκρατία που έχουμε, και να απορρίψουμε τους πάντες, είναι μάλλον κοκορομυαλιά. Γιατί, τι ακριβώς θέλουμε στην θέση της Βουλής? Το Κονκορδάτο του Φράνκο, την Τζαμαχιρία του Καντάφη, την Λαϊκή «Δημοκρατία» των Σοβιέτ, την Ελλάδα Ελλήνων Χριστιανών του Παπαδόπουλου, ή την Χρυσή Αυγή του Μεταξά; Το να μην δεχόμαστε ότι έχουμε μέρος της ευθύνης για το πού φτάσαμε είναι σαν να λέμε ότι δεν φταίμε εμείς που φορούσαμε για χρόνια ακατάλληλα παπούτσια που μας έκαναν κάλους, ούτε ότι απλώναμε την ποδάρα μας πέρα από κει που έπρεπε! Αν ένας από τους Έλληνες μπορεί να κοιτάξει τον εαυτό του στον καθρέφτη και να διαβεβαιώσει με κάθε ειλικρίνεια ότι αυτός δεν έφταιξε απολύτως σε τίποτα, τότε ή είναι για το βιβλίο του Γκίνες, ως δείγμα βλακώδους τιμιότητας, ή βαυκαλίζεται στην χώρα των κούκων! Γιατί είτε μας αρέσει είτε όχι, μαζί τα φάγαμε! Υπάρχει κάποιος που μπορεί με κάθε ειλικρίνεια να πει ότι στα τελευταία τριάντα χρόνια, όταν ο έμπορας τον ρώτησε «Με απόδειξη ή χωρίς απόδειξη;» δεν απάντησε «Χωρίς απόδειξη», ή ότι δεν πήρε ποτέ καθαρίστρια χωρίς να της κολλήσει ένσημα και να της πάρει απόδειξη, ή ότι δεν πήρε ποτέ υδραυλικό χωρίς να του ζητήσει απόδειξη, ή ότι δεν ζήτησε ποτέ από φίλο γιατρό του ΙΚΑ να του γράψει φάρμακα για την ανασφάλιστη αδελφή του; Τότε, όποιος μπορούσε να κλέψει 5 δραχμές έκλεβε 5 δραχμές και όποιος μπορούσε να κλέψει 5 εκατομμύρια έκλεβε 5 εκατομμύρια. Τώρα αυτοί που έκλεβαν τα 5 εκατομμύρια ίσως σταμάτησαν να το κάνουν γιατί φοβούνται. Εμείς όμως που κλέβαμε τις 5 δραχμές γιατί εξακολουθούμε να το κάνουμε και να επιτρέπουμε και σε άλλους να το κάνουν; Γιατί ο οδοντογιατρός της μάνας μου αρνήθηκε να της δώσει απόδειξη εχθές, και ο ταξιτζής όταν του ζήτησα απόδειξη μου έδωσε απόδειξη από την μηχανή του, μόνο που αποδείχτηκε ότι είχε τυπωθεί ώρες πριν για κάποιον άλλον πελάτη που δεν την είχε πάρει, και γιατί ο έμπορος που του ζήτησα απόδειξη μου έδωσε για το ένα τρίτο του ποσού που είχα πληρώσει; Το τραγικό λοιπόν είναι ότι ακόμα και τώρα τα τρώμε! Αν είχαμε πάψει να τα τρώμε, δεν θα είχαν αποτύχει τα μέτρα της κυβέρνησης κατά της φοροδιαφυγής, και αν οι δημόσιοι υπάλληλοι δεν μποϋκοτάριζαν την εφαρμογή των μέτρων δεν θα χρειαζόταν δεύτερο μνημόνιο και δεν θα μας πατούσαν τον κάλο ξανά για να φτάσουμε να φωνάζουμε αγανακτισμένοι. Πόσοι από μας πήραν τσίχλα ή εφημερίδα από το περίπτερο σήμερα και ζήτησαν απόδειξη; Αν το κάναμε σκοπό μας να ζητάμε την απόδειξη από τον περιπτερά κάθε φορά που ξοδεύαμε ένα ευρώ, ξέροντας ότι έτσι τα 20 λεπτά θα πάνε στο κράτος, θα εξασφαλίζαμε στο κράτος 2 εκατομμύρια εισόδημα ημερησίως, μια και τα 20 λεπτά, πολλαπλασιαζόμενα επί τα 10 εκατομμύρια των παρομοίων ημερήσιων συναλλαγών, μας κάνουν 2 εκατομμύρια, (περισσότερα από όσα θα γλυτώσει το κράτος με τις συγχωνεύσεις των δημοσίων υπηρεσιών που μόλις εξαγγέλθηκαν). (Τώρα όσοι μου πούνε ότι θέλω το χρέος να το πληρώσουν οι περιπτεράδες, σίγουρα θα ανήκουν στην κατηγορία των ανθρώπων που όταν τους δείχνεις το φεγγάρι βλέπουν το τεντωμένο δάχτυλο σου!)

Σε ώρες εθνικής ανάγκης έχουμε μόνον μία επιλογή: το βουλώνουμε και συσπειρωνόμαστε πίσω από τον δημοκρατικά εκλεγμένο αρχηγό! Ούτε απεργίες, ούτε καταλήψεις, ούτε προπηλακισμοί ούτε μολότοφ μας σώζουν. Το μόνο που κάνουν είναι να υπονομεύουν την δημοκρατία, να δείχνουν στους ξένους πόσο διχασμένοι είμαστε και να δημιουργούν τις συνθήκες για το πάτημα και κάποιου άλλου κάλου, πολύ πιο οδυνηρού αυτήν την φορά. Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι οι "Αγανακτισμένοι" είναι ως επί το πλείστον νεαροί που δεν έχουν ζήσει δικτατορία για να μπορούν να εκτιμήσουν τί απορρίπτουν όταν απορρίπτουν και γιουχαϊζουν όλους τους πολιτικούς. Ας μην ξεχνάμε τι έγινε στην έξοδο του Μεσολογγίου: όταν πια η έξοδος είχε αρχίσει, και ενώ έβγαινε ο κόσμος με τον προ-αποφασισμένο τρόπο, κάποιος, που ίσως είχε διαφωνήσει με τους διοικούντες όταν είχε παρθεί η απόφαση, φώναξε «Πίσω στα τείχη!» Τότε τα πλήθη μπερδεύτηκαν άλλοι πήγαν πίσω, άλλοι μπροστά, και επακολούθησε η μεγάλη σφαγή! Η αδυναμία να δεχτούμε να κυβερνηθούμε ήταν ανέκαθεν το σαράκι αυτής της χώρας. Και τις συνέπειες τις εκφράζει θαυμάσια ο Διονύσιος Σολωμός: «Εάν μισούνται ανάμεσό τους δεν τους πρέπει ελευθεριά!».

Μαρία Πέτρου

Περί εξωγήινων

Όταν πρωτογύρισα στην Ελλάδα, πολλοί προσφέρθηκαν να με ενημερώσουν για πολλούς. Έτσι κάποτε κάποιος μου έδειξε έναν πανεπιστημιακό και μου είπε με σημασία: «Τον βλέπεις αυτόν; Είναι ένας…» και έκανε μια παύση που υποτίθεται ότι έλεγε πολλά. Μετά συνέχισε: «Έχει στήσει εταιρείες στο όνομα της γυναίκας του!» Εδώ η παύση ήταν για να δείξω εγώ έκπληξη και βδελυγμία. Δεν κατάλαβα όμως πού ήταν το αξιοβδελύγματο σημείο και περίμενα εξηγήσεις. Μια που δεν έρχονταν όμως, αναγκάστηκα να ρωτήσω αφελώς: «Γιατί τις έστησε στο όνομα της γυναίκας του και όχι στο δικό του;» Ο συνομιλητής μου με κοίταξε σαν ούφο! Ενθυμούμενος όμως ότι μόλις είχα έρθει από την Αγγλία, έγινε συγκαταβατικός και μου απάντησε: «Μα γιατί ως πανεπιστημιακός δεν μπορεί να στήσει εταιρεία!» Τώρα εγώ, που είχα παρακολουθήσει ένα σωρό σεμινάρια επιχειρηματικότητας ακριβώς για να με προτρέψει το Αγγλικό πανεπιστήμιο που δούλευα να στήσω εταιρεία, πάλι δεν κατάλαβα: «Και γιατί όχι;» «Μα γιατί, την έρευνα του την έκανε με δημόσιο χρήμα και δεν μπορεί να στήσει εταιρεία να εκμεταλλευτεί τα αποτελέσματα της ιδιωτικά!» Εδώ ήταν που η εικόνα με χτύπησε κατακούτελα: η Μάννα Ελλάδα, αναμαλλιασμένη, με τις φουστάνες της να κυματίζουν στον αέρα και δυό φύλλα δάφνης να κρέμονται από τα αυτιά, να τρέχει να στήσει εταιρεία, να κάνει ουρές στις τράπεζες, να μισθώνει, να απολύει, να υπογράφει γραμμάτια και συναλλαγματικές, να πληρώνει, να σχεδιάζει και να διαφημίζει την έρευνα του Πανεπιστημιακού, γιατί βέβαια αν δεν το κάνει, θα μείνει η έρευνα στο συρτάρι σαν επίτευγμα, η δημοσίευση στις σελίδες κάποιου περιοδικού, μέχρι να την προσέξει κανένας Γιαπωνέζος ή Αμερικάνος και να κάνει επιχείρηση βάσει των πορισμάτων της και να γίνει πλούσιος! Αλλά εμάς εδώ στην Ελλάδα μας έμαθαν να αγωνιζόμαστε μόνον για την δόξα! Χρήμα, φιου…(ήχος βδελυγμίας)-ποιός θέλει το χρήμα! Αστειεύεσαι; Εδώ οι αρχαίοι ημών πρόγονοι αγωνίζονταν για ένα πράσο! Να φανταστείτε ότι ως και το Διεθνές Μπακαλορεά μου έβγαλαν άχρηστο σαν πτυχίο, παρ’ όλη την εκτίμηση που χαίρει διεθνώς. Και όταν ρώτησα γιατί, η απάντηση ήταν άμεση: «Μα αυτό το έχει στήσει κάποια ιδιωτική εταιρεία! Κάποιος επιχειρηματίας βγάζει κέρδος από αυτό!» Εγώ, το ούφο, βέβαια πάλι δεν κατάλαβα: «Μα κάποια από τα μεγαλύτερα πανεπιστήμια στον κόσμο είναι ιδιωτικά, ΜΙΤ, Χαρβαρντ, Στανφορντ, τα έχετε ακουστά;» «Μην βλέπεις εκεί! Εδώ είναι Ελλάδα!» Δηλαδή; Δεν είναι στο χέρι μας να είναι εδώ Ελλάδα και να πάψουμε να βλέπουμε το κέρδος σαν αμαρτία; Δεν γίνεται να είναι εδώ Ελλάδα και να πάψουμε να βλέπουμε την ιδιωτική πρωτοβουλία σαν διαφθορά; Δεν είναι καιρός να πάψουμε να κρεμόμαστε από τις φουστάνες της Μάννας μας και να απαιτούμε το κράτος να είναι και χρηματοδότης και αρωγός και παροχός και επόπτης και επιχειρηματίας, και μάλιστα κακός επιχειρηματίας, γιατί δεν θέλουμε να απολύει τους τεμπέληδες υπαλλήλους ούτε θέλουμε να κλείνει τις ζημιογόνες επιχειρήσεις, ενώ απαιτούμε οι αυτοκινητόδρομοι να γίνονται από ιδιωτικές επιχειρήσεις, που όμως θα το κάνουν για ψυχικό, μια και δεν θέλουμε μετά να τους επιτρέψουμε να βάλουν διόδια για να πάρουν πίσω τα λεφτά που ξόδεψαν! Βέβαια, εδώ υπάρχει μια μικρή λεπτομέρεια: είναι οι άλλοι που πρέπει να δουλεύουν για ψυχικό και δόξα. Εμείς, αν μας κόψουν κάτι από τον μισθό μας γινόμαστε έξαλλοι και ψάχνουμε να βρούμε καμιά τρύπα στον νόμο να αποφύγουμε την ζημιά, ή να κάνουμε τόση φασαρία που να τρομάξουν θεοί και δαίμονες! Όπως μια γνωστή μου υπάλληλος της ΔΕΗ, με μισθό σχεδόν 6000 ευρώ, και που τώρα την πιάνει ο νόμος περί μεγίστου μισθού 4000 χιλιάδων, που μου είπε: «Α, μην βλέπεις εσάς! Εγώ δεν ανησυχώ, γιατί εμείς θα κάνουμε κινητοποιήσεις και ο νόμος αυτός δεν πρόκειται να μας πιάσει!» Ίσως καιρός είναι να βρεθεί κάποιος Έλληνας πολιτικός που θα μας πει αυτό που είπε ο Κένεντυ στον λαό του: «Μην ρωτάς τί μπορεί να κάνει η χώρα σου για σένα! Ρώτησε τί μπορείς να κάνεις εσύ για την χώρα σου!» Αυτό πέρα από κάθε άλλη φορά αφορά εμάς, τους Έλληνες!

Μαρία Πέτρου

Περί ψειροφαρμάκου

Κάποτε έφτασε σε ένα χωριό ένας πραματευτής που διαλαλούσε ότι πουλούσε φάρμακο για τις ψείρες. (Τον καιρό εκείνο οι ψείρες μάστιζαν την Ελλάδα, μια που αποτελούσαν το μεγαλύτερο πληθυσμιακά είδος κατοίκων της χώρας.) Οι χωρικοί αμέσως όρμησαν και αγόραζαν, αγόραζαν μέχρι που τέλειωσε η πραμάτεια. Καθώς ο πραματευτής έφευγε από το χωριό, κάποιος ξαφνικά σκέφτηκε ότι ο πραματευτής δεν τους είχε πει πώς να χρησιμοποιήσουν το φάρμακό. Του φώναξε λοιπόν: «Έ Πατριώτη, πώς το χρησιμοποιούν αυτό το φάρμακο;» Και ο πραματευτής απάντησε: «Να, πιάνεις την ψείρα, της ανοίγεις το στόμα, και το ρίχνεις μέσα!» Εδώ γελάνε! Τουλάχιστο, εδώ, ο πατέρας μου που έλεγε αυτήν την ιστορία έβαζε τα γέλια και περίμενε και το ακροατήριο του να κάνει το ίδιο. Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε που πρωτοάκουσα αυτήν την ιστορία και μόνον πρόσφατα κατάλαβα ότι η ιστορία είχε και συνέχεια. Τώρα πώς το κατάλαβα, θα σας το πω σε λίγο. Αρκεί για την ώρα να πω ότι την συνέχεια μου την ψιθύρισε το Άγιο Πνεύμα προχθές που άκουγα τις ειδήσεις. Ο άνθρωπος λοιπόν που είχε ακούσει τις οδηγίες χρήσης, έπιασε μια ψείρα για να της δώσει το φάρμακο. Μόνο που ήταν νομοταγής πολίτης, και ήξερε ότι δεν είχε το δικαίωμα να αναγκάσει την ψείρα να ανοίξει το στόμα της, σύμφωνα με το νόμο περί δικαιωμάτων των παρασίτων 666/0000, παράγραφος 42 περί ψειρικών δικαιωμάτων, υποπαράγραφος 147 περί διατροφικού εξαναγκασμού, ΦΕΚ 30/2/1000. Έτσι, παρακάλεσε την ψείρα να ανοίξει το στόμα της, αλλά η ψείρα δεν το άνοιγε! Κορόιδο ήταν; «Βρε σε παρακαλώ, βρε αμάν, βρε ζαμάν», τίποτα. Στο τέλος ο άνθρωπός μας άφησε την ψείρα να φύγει-«την απώθησε», όπως είπε αργότερα ο ίδιος ευχαριστημένος από τον εαυτό του! Εδώ σίγουρα δεν γελάνε.
«Ο κουκουλοφόρος που εισέβαλε στο αμφιθέατρο του Πανεπιστημίου Πατρών, την ώρα που μιλούσε ο Νομπελίστας Τζέιμς Γουότσον και προσπάθησε να τον επιτεθεί με λοστό, εξουδετερώθηκε από τους εκατοντάδες παρευρισκομένους, και απωθήθηκε» είπαν οι ειδήσεις! Προφανώς, οι εκατοντάδες παρευρισκόμενοι, σεβόμενοι τα παρασιτικά του δικαιώματα, δεν του έβγαλαν την κουκούλα ούτε τον κράτησαν να τον παραδώσουν στην αστυνομία, μια και το Πανεπιστήμιο Πατρών έχει το Πανεπιστημιακό άσυλο για να προστατεύει τους κουκουλοφόρους, αλλά όχι τους Νομπελίστες επισκέπτες ομιλητές. Κατόπιν αυτού, το Πανεπιστήμιο διαμαρτυρήθηκε έντονα στα μέσα ενημέρωσης για την κατάχρηση του Πανεπιστημιακού ασύλου και έκανε μήνυση κατ’ αγνώστων για τον τραυματισμό αυτών που χτυπήθηκαν κατά την προσπάθεια εξουδετέρωσης του κουκουλοφόρου.
Όσο για την ιστορία με το ψειροφάρμακο, έχει και συνέχεια: Ο άνθρωπος, αφού άφησε την ψείρα να φύγει σεβόμενος τα ψειρικά της δικαιώματα, κρέμασε μια ταμπέλα γύρω από τον λαιμό του που έλεγε: «Ευγενική παράκληση. Οι κυρίες ψείρες παρακαλούνται να μην έρχονται να ζήσουν στο ταλαιπωρημένο μου κορμί. Ευχαριστώ για την κατανόηση». Κατόπιν αυτού έκανε μήνυση κατά παντός υπευθύνου, κατά των αγνώστων ψειρών που τον βασάνιζαν και κατά του αγνώστου πραματευτή που τον είχε κοροϊδέψει. Ούτε εδώ γελάνε. Εδώ κλαίνε!

Μαρία Πέτρου

Περί ψόφιων αλόγων

Οι Άγγλοι λένε “Do not flog a dead horse”, δηλαδή «Μην δέρνεις ένα ψόφιο άλογο». Η αλήθεια είναι ότι ο κλάδος των Δημοσίων Υπαλλήλων έχει φάει τόσο ξύλο τελευταία, που καιρός είναι να πούμε και κάτι άλλο, κάτι καλό και αισιόδοξο. Τους δημοσίους υπαλλήλους που γνωρίσαμε όλοι μας καλύτερα από τον καθένα ήταν οι δάσκαλοι που μας δίδαξαν στα μαθητικά μας χρόνια. Και ναι μεν, πολλοί από αυτούς ήταν γαϊδούρια και αξίζουν το ξύλο που τρώει τώρα το δημοσιουπαλληλίκι, αλλά δεν ήταν όλοι. Όλοι μας μπορούμε να θυμηθούμε κάποιους δασκάλους που είχαμε και που άφησαν ανεξήτιλα σημάδια στην μνήμη μας, διαμορφώνοντας τον χαρακτήρα μας. Πώς να ξεχάσω τον κύριο Κυριατζίδη, τον φιλόλογο, που όταν μας διάβαζε ένα αντιρατσιστικό κείμενο η φωνή του έτρεμε από συγκίνηση. Τώρα, μετά από τόσα χρόνια δεν θυμάμαι πια ούτε ποιο κείμενο ήταν ούτε ποιος το είχε γράψει. Μια φράση μόνον μου έμεινε: «Όλοι οι άνθρωποι ρίχνουν μια σκιά πίσω τους, και αυτή για όλους είναι μαύρη.». Πώς να ξεχάσω την κυρία Εξήκη την φιλόλογο που μας δίδασκε με τόσο πάθος τους διαλόγους σχετικά με την καταδίκη του Σωκράτη, που το μυαλό των 15 χρόνων μου τότε είχε πεισθεί ότι αν η ίδια βρισκόταν στην θέση του Σωκράτη και αυτή θα είχε διαλέξει να πιει το κώνειο παρά να εγκαταλείψει την χώρα στην οποία είχε ζέσει όλη της την ζωή! Πώς να ξεχάσω την κυρία Τσίνγκου που μας δίδασκε γεωλογία με όλο το είναι της, χρησιμοποιώντας όλο το σώμα της και με τα χέρια της να κυματίζουν στον αέρα για να μας εξηγήσει τί είναι τα συγκλινή και τα αντικλινή πετρώματα. Ή την δεσποινίδα Αβραμίδου, που μας έκανε Αγγλικά, που κάποτε στον σχολικό εκκλησιασμό που με είδε όρθια να ταλαντεύομαι από την κούραση, σηκώθηκε και μου έδωσε την θέση της! Ή μήπως την κυρία Μασσαλά που με το μεράκι της για τα Μαθηματικά μου έκανε να τα αγαπήσω ακόμα περισσότερο, αλλά και να μάθω ότι το να κοπανίσεις το αυτοκίνητο σου στον τοίχο σε μια στιγμή απροσεξίας και να στραπατσάρεις τον προφυλακτήρα δεν είναι τίποτα το σπουδαίο: «Οι προφυλακτήρες γι’ αυτό είναι!» είπε ψύχραιμα όταν της συνέβη. Και είναι και άλλοι άνθρωποι που μας έμειναν στην μνήμη όχι για κάτι συγκεκριμένο, γιατί ίσως δεν προλάβαμε να τους γνωρίσουμε καλά, αλλά απλώς για την αξιοπρέπεια τους, όπως η κυρία Φούκα, που πέρασε από το σχολείο μας σαν κομήτης για μια μόνον χρονιά και όμως η αξιοπρέπεια της στα μάτια των δεκατριών χρονών που ήμουν τότε την έκανε να ξεχωρίζει.
Αλλά μήπως οι καλοί δάσκαλοι, οι καλοί δημόσιοι υπάλληλοι τελείωσαν; Όχι βέβαια! Ξέρω και τώρα φωτεινά παραδείγματα που κάνουν τον τόπο να πηγαίνει μπροστά και εμπνέουν τις νέες γενιές. Για παράδειγμα το προσωπικό του 2ου Λύκειο Ιλίου, που πρόσφατα έγινε πρότυπο σχολείο σε αναγνώριση της σκληρής δουλειάς των δασκάλων του, που έχουν δημιουργήσει ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον που θα το ζήλευε και το καλύτερο ιδιωτικό σχολείο του εξωτερικού, και που είναι βέβαια δημόσιοι υπάλληλοι. Ας μην πηδάμε λοιπόν σε φαρδιές βούρτσες όταν βάφουμε τον κόσμο: ο κάθε δάσκαλος που αναλαμβάνει την βιβλιοθήκη του σχολείου δεν το κάνει για να «την αράξει», αλλά είναι πολλοί που το κάνουν με μεράκι για να προσφέρουν κάτι. Ο κάθε δάσκαλος που αποφασίζει να κάνει διδακτορικό δεν το κάνει για να αποφύγει την διδασκαλία-ξέρω μερικούς που έκαναν το διδακτορικό παράλληλα με την διδασκαλία και παραμένοντας στην θέση τους εξακολουθούν να εμπνέουν τα παιδιά. Ξέρω επίσης δασκάλους που δουλεύουν σε σχολεία με μεγάλο αριθμό παιδιών ή και ενηλίκων από μη προνομιούχες ομάδες της κοινωνίας, όπως παράνομοι ή και νόμιμοι μετανάστες, που σκύβουν με αγάπη πάνω από τα προβλήματα του κάθε μαθητή και ξέρουν ότι το να τα ακούσουν και να τα συζητήσουν μαζί τους είναι ίσως πιο σημαντικό από το να τους μάθουν να λύνουν μια δευτεροβάθμια εξίσωση. Αυτοί οι δάσκαλοι είναι ίσως η μειονότητα, αλλά είναι αυτοί στους οποίους βασιζόμαστε για ένα καλύτερο μέλλον. Και είναι και αυτοί από τους ανθρώπους που έχασαν πρόσφατα το 25% του μισθού τους, χωρίς όμως φωνές και διαμαρτυρίες, γιατί αυτοί καταλαβαίνουν. Συνήθως είναι οι άλλοι, εκείνοι που δεν αξίζουν τον μισθό τους, που φωνάζουν δυνατά, με αγανάκτηση, για την αδικία που τους γίνεται. Αλλά εκείνοι είναι ήδη καταδικασμένοι στο μυαλό του κόσμου, ψόφια άλογα στην μνήμη των μαθητών που πέρασαν ή περνούν από τα χέρια τους, και δεν αξίζει τον κόπο να τους ξυλοφορτώνουμε παραπάνω.
Μαρία Πέτρου

Περί των ρούχων του βασιλιά

Η Bretecher είναι μια εξαιρετική Γαλλίδα σκιτσογράφος που έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία με σκίτσα. Σε ένα από αυτά τα βιβλία έχει μια σειρά από σκίτσα όπου δείχνει δημοσιογράφους που υποτίθεται ότι κάνουν ένα ρεπορτάζ για τους νέους και τα ναρκωτικά. Ρωτούν λοιπόν έναν έναν διάφορους νέους ναρκομανείς γιατί παίρνουν ναρκωτικά. Ο πρώτος λέει «Να,... ξέρετε, η ανεργία,,,, δεν υπάρχει μέλλον για μας τους νέους....» Οι κάμερες αμέσως ζουμάρουν στον νεαρό, οι δημοσιογράφοι με απαστράπτοντα πρόσωπα από ικανοποίηση ότι «εδώ έχουμε κάτι» κάνουν διευκρινιστικές ερωτήσεις και προτρέπουν τον νεαρό να πει κι’ άλλα. Ο δεύτερος νεαρός το ίδιο: «Η άδικη κοινωνία....» κλπ. Ο τρίτος το ίδιο. Ώσπου φτάνουν στο τέλος σε μια κοπέλα ζωγραφισμένη λίγο αμπλα-ούμπλα, λίγο μπουνταλού, λίγο χαζούλα, και της κάνουν την ίδια ερώτηση. Η κοπέλα τους κοιτάζει βλακωδώς και λέει: «Τα παίρνω γιατί είναι ωραίαια.»
Ε κάπως έτσι πολλοί στον κόσμο αυτόν κρύβουν πίσω από αόρατα υπέροχα ρούχα την γύμνια της αλήθειας. Τα ρούχα αυτά είναι σε στυλ «Το κάνουμε για το καλό του τόπου, για την Ελευθερία, την Δημοκρατία, την Δικαιοσύνη!» Και μόνο τον πραγματικό λόγο που το κάνουν δεν μας τον λένε! Έτσι, οι τζαμπατζήδες, που δεν θέλουν να πληρώσουν για τα δημόσια μέσα συγκοινωνίας, έκαναν το «δεν πληρώνω» πατριωτική ιαχή, και μας προτρέπουν και τους υπόλοιπους πολίτες να κλέβουμε την αξία του εισιτηρίου που οι ίδιοι δεν θέλουν να πληρώσουν, μια και ο καλύτερος τρόπος να κρύψεις ένα φύλλο είναι να το βάλεις μέσα σε ένα δάσος! Εδώ θα ήθελα να κάνω μια παρένθεση για την χρήση της λέξης «κλέβουμε». Στην Αγγλική γλώσσα, όπως άλλωστε και στην Ελληνική, υπάρχουν πολλές λέξεις που σημαίνουν το να παίρνεις κάτι που δεν σου ανήκει. Μια από αυτές είναι και η λέξη shop-lifting, για την περίπτωση που κλέβει κανείς κάτι από ένα κατάστημα. «Δε βαριέσαι, αυτοί τόσα βγάζουν... Οι έμποροι μας κατακλέβουν... Οι αρχαίοι ημών πρόγονοι δεν είχαν τυχαία τον θεό του εμπορίου ίδιον με τον θεό της κλεψιάς...» και άλλες παρόμοιες δικαιολογίες για να έχουμε την συνείδηση μας ήσυχη. Σε κάποια φάση λοιπόν που το πράγμα είχε φτάσει στο απροχώρητο στην Αγγλία, και οι έμποροι κατάλαβαν ότι έχαναν κάθε χρόνο εκατομμύρια από κλοπές πελατών, έκαναν την εκστρατεία «Shop-lifting is theft!» για να ευαισθητοποιήσουν τον κόσμο. Έτσι λοιπόν και εγώ εδώ, χρησιμοποιώ την σωστή λέξη για την μη πληρωμή στα διόδια, στο μετρό και τα λεωφορεία: κλοπή!
Τέλος παρένθεσης, και πίσω στα ρούχα του βασιλιά!
Σκεφτείτε τους διαφόρους απεργούς. Για θυμηθείτε λίγο: Οι γιατροί συνήθως απεργούν για το καλό των ασθενών, οι φαρμακοποιοί για το καλό της κοινωνίας, οι ναυτικοί για το καλό της ναυτιλίας, οι δικηγόροι για την καλύτερη απονομή της δικαιοσύνης, και πάει λέγοντας. Και δεν βρίσκεται ένας αμπλα-ούμπλας μπουνταλάς ανάμεσα τους να παραδεχτεί «Το κάνω για την τσέπη μου βρε αδερφέ!» Το αντίθετο μάλιστα! Όταν η Τρόικα είπε ότι οι απεργίες γίνονται για συντεχνιακά συμφέροντα, μας έπιασε όλους μαζική πατριωτική υστερία που κάποιοι ξένοι τόλμησαν να πουν κάτι τέτοιο! Ξεχνάμε τι γινόταν όλα τα χρόνια οπόταν εφευρίσκονταν διάφορα επιδόματα με γελοία ονόματα, όπως «επίδομα έγκαιρης προσέλευσης στην εργασία» ή «επίδομα θυγατέρων» ή «επίδομα γαλοπούλας» με τα οποία δίνονταν κάποια λεφτά για να βουλώσουν τα στόματα αυτών που αγωνίζονταν για «το καλό του τόπου», που μόλις τα έπαιρναν, η απεργία έληγε, το πολιτικό κόστος μηδενίζονταν και η κυβέρνηση συνέχιζε απτόητη να οδηγεί αυτόν τον τόπο προς την καταστροφή!
Κατά τα άλλα, υπέρμαχοι της δημοκρατίας, του ελεύθερου λόγου και του πανεπιστημιακού ασύλου, από κόμμα που αντιπροσωπεύει μόλις το 2.5% των Ελλήνων, ματαίωσαν στο Παρίσι την προβολή της ταινίας Ζ και την τιμητική του Κώστα Γαβρά, δήθεν αγανακτισμένοι για την έλλειψη δικαιοσύνης, ξεχνώντας την ρήση του Βολτέρου «Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμα σου να το λες!». Πώς αλλιώς θα μπορούσαν να το κάνουν; Μήπως λέγοντας την αλήθεια; Ότι δηλαδή ο μόνος τρόπος μια μειοψηφία του 2.5% να επιβάλει αυτό που θέλει στο 97.5% είναι να αρχίσει τις πολεμικές ιαχές περί δικαιοσύνης και δημοκρατίας, καταλύοντας ακριβώς την έννοια της δημοκρατίας με την πράξη της; Ζήτω λοιπόν τα ρούχα του Βασιλιά! Είναι εξαιρετικά χρυσοποίκιλτα, ορατά στους εθελοτυφλούντες και αόρατα στους χαζούς σαν και μένα, και προπαντός, φοριούνται πολύ φέτος!

Μαρία Πέτρο

Περί γκαγκάν γκαγκάν και γκαφάν γκαφάν

Οι Άγγλοι έχουν μια παροιμία που λέει: «Έκοψα την μύτη μου για να εκδικηθώ το πρόσωπο μου» (“I cut my nose to spite my face”). Είναι αυτό που μου έρχεται στο νου με τις προχθεσινές κινητοποιήσεις και τα έκτροπα στην Αθήνα. Όταν ήμασταν μικροί, τα αγοράκια κρατούσαν ανάμεσα στα πόδια τους ένα ξύλο και χοροπηδώντας επί τόπου φώναζαν «γκαγκάν γκαγκάν» και πυροβολούσαν με φανταστικά πιστόλια στον αέρα. Αυτά γίνονταν πριν πάνω κάτω 40 χρόνια, και τα αγοράκια αυτά, μεγάλα πια, είναι τώρα οι συνδικαλιστές, οι κομματάρχες, οι πολιτικοί, και οι συμβασιούχοι και μη της σημερινής κοινωνίας. Μόνο που ακόμα νομίζουν ότι παίζουμε καουμπόηδες και ινδιάνους και εξακολουθούν να φωνάζουν «γκαγκάν γκαγκάν»! Και ενώ η Αυστραλία και άλλες κυβερνήσεις συμβουλεύουν τους πολίτες τους να μην έρθουν στην Ελλάδα για διακοπές φέτος γιατί γίνονται συνεχείς απεργίες, οι εικόνες της γενιάς του γκαγκάν γκαγκάν να σπάζουν τα μάρμαρα στο κέντρο της Αθήνας, να ξεχαρβαλώνουν παγκάκια, να καταστρέφουν τους σταθμούς του μετρό, και να καίνε αστυνομικούς, έκαναν πάλι τον γύρω του κόσμου. Πάνω σ΄ αυτό, έρχεται και ο παρουσιαστής της Πρωινής Ενημέρωσης της ΝΕΤ να πει το εξής ανεπανάληπτο μόλις τελείωσε το αντίστοιχο ρεπορτάζ: «Ήταν δηλαδή μια πετυχημένη απεργία, είχε δυναμισμό.» Αυτός ο κύριος, θα έπρεπε να απολυθεί αυτοστιγμεί! Όχι γιατί προφανώς υποστήριζε την απεργία-Θεός φυλάξει! Αλλά γιατί του λείπει η κριτική σκέψη! Κύριε Γκαφά, πέστε μου σας παρακαλώ, πότε κάποια πράξη θεωρείται πετυχημένη; Προφανώς όταν επιτυγχάνει τον στόχο της! Ποιός ήταν ο στόχος αυτής της απεργίας; Δεν φαντάζομαι να μου πείτε ότι ήταν να κάψουν πάλι την Αθήνα, ούτε ότι ήταν να τραυματίσουν και να τραυματιστούν! Κατά το δικό σας ρεπορτάζ, οι Κερατινιώτες ήταν εκεί γιατί δεν θέλουν χυτά στην περιοχή τους. Οι «δεν πληρώνω» ήταν εκεί γιατί θέλουν το κράτος να βρει λεφτά να ξεπληρώσει τις ιδιωτικές εταιρείες που έκαναν τους δρόμους μας, ώστε να μην πληρώνουν διόδια οι χρήστες αυτών των δρόμων. Οι εργαζόμενοι στις συγκοινωνίες ήταν εκεί γιατί δεν θέλουν να χάσουν τα προνόμια τους. Οι συμβασιούχοι γιατί δεν θέλουν διαυγείς και ανοιχτές διαδικασίες προσλήψεων. Όλοι αυτοί οι στόχοι επιτεύχθηκαν προχθές με την πολλοστή καταστροφή του κέντρου της Αθήνας; Πάλι σύμφωνα με το ρεπορτάζ σας, 3000 άνθρωποι, από τα 5,000,000 Αθηναίους, κατάφεραν να αμαυρώσουν ξανά το όνομα της Ελλάδας στο εξωτερικό. Μήπως έχετε πεισθεί και εσείς και αυτοί ότι στοχεύουν στο να εξυπηρετήσουν κάποιο μεγάλο Εθνικό συμφέρον; Μήπως νομίζουν ότι πολεμούν να ελευθερώσουν την Ελλάδα από τους Τούρκους; Την Λιβύη από τον Γκαντάφη; Το Ιράκ από του Αμερικάνους; Το Νταρφούρ από το Σουδάν; Ίσως! Γι΄ αυτό σαν νέοι Δον Κιχώτιδες, ορμούν ακάθεκτοι προς τον εχθρό, φωνάζοντας «γκαγκάν γκαγκάν» μια και είναι προς το Εθνικό μας συμφέρον να μην γίνει χυτάς στη Κερατέα, να γίνονται οι προσλήψεις ρουσφετολογικά, να μην κάνουμε δρόμους αν δεν έχουμε να τους πληρώσουμε με δημόσιο χρήμα, να μην εξυγιανθούν οι συγκοινωνίες, και γενικά να κόψουμε την μύτη μας για να εκδικηθούμε το πρόσωπο μας!

Μαρία Πέτρου

Περί αξιωματικής λογικής

Άκουγα προχθές στο ραδιόφωνο μία συνέντευξη με έναν εκπρόσωπο της ΑΔΕΔΥ. Η συζήτηση πήγαινε στο στυλ «Καλημέρα μπάρμπα-Κουκιά σπέρνω!», με τον δημοσιογράφο να ρωτάει και να ξαναρωτάει: «Κύριε Τάδε, η ΑΔΕΔΥ είναι πάντα υπέρ του ενιαίου μισθολογίου. Δεν νομίζετε ότι είναι δίκαιο κάποιος που δουλεύει πιο σκληρά και εξυπηρετεί τους πολίτες καλύτερα από μερικούς που κάθονται-γιατί είναι κοινό μυστικό στην Ελλάδα ότι ένα μεγάλο μέρος των δημοσίων υπαλλήλων δεν κάνουν την δουλειά τους-δεν νομίζετε λοιπόν ότι αυτοί που δουλεύουν με ζήλο θα πρέπει να παίρνουν κάτι παραπάνω από τους αραχτούς;» και τον κύριο Αδεδή να απαντάει: «Κάθε υπηρεσία έχει την δομή της. Έχουμε προϊσταμένους που φροντίζουν ώστε όλοι να προσφέρουν ό,τι μπορούν και όλοι οι υπάλληλοι να κάνουν την δουλειά τους» και άλλες τέτοιες μπούρδες. Ο κύριος Αδεδής εδώ, εκούσια ή ακούσια έκανε το ίδιο μοιραίο λάθος που έκανε και ο Χριστός και ο Μαρξ, και έτσι είναι σε καλή παρέα. Το λάθος και των τριών ήταν ότι στήριξαν τις θεωρίες τους στην λάθος υπόθεση: ότι ο άνθρωπος είναι από φύση του ιδανικός και τέλειος. Έτσι κατά τον Χριστό, ο άνθρωπος μπορεί να αγαπάει τους εχθρούς του, να γυρίζει το δεύτερο μάγουλο όταν τον χαστουκίζουν στο πρώτο και να δίνει τον έναν χιτώνα όταν έχει δύο. Και επειδή τίποτα από όλα αυτά δεν είναι στην φύση του ανθρώπου, αλλά μάλλον αναφέρονται στις ιδιότητες κάποιου εξιδανικευμένου όντος, ο Χριστιανισμός σαν τρόπος ζωής απέτυχε. Έχει επιβιώσει μόνον σαν δόγμα, γιατί όσο κι’ αν σταυροκοπιόμαστε κάθε φορά που περνάμε έξω από μια εκκλησία, η ζωή μας δεν έχει καμία σχέση με τις πρωτοχριστιανικές κοινωνίες και τον Χριστιανισμό σαν τρόπο ζωής. Όσο για τον Μαρξ, έκανε το ίδιο λάθος με τον Χριστό, μια και βάσισε την θεωρία του στο «Ο καθένας προσφέρει όσο μπορεί και απολαμβάνει ό,τι χρειάζεται»! Τώρα μάλιστα! Γι’ αυτό και τα διάφορα κομμουνιστικά καθεστώτα κατέρρευσαν το ένα μετά το άλλο, και όλη αυτή η όμορφη θεωρία χρεοκόπησε. Και μια και ο Μαρξισμός στερείται υπερφυσικού δόγματος, δεν μπορεί να επιβιώσει ούτε σαν δόγμα. Σε μερικές δεκαετίες θα έχει ξεχαστεί από τον κοινό λαό και σαν θεωρία και σαν κίνημα, και μόνο οι φιλόσοφοι και οι ιστορικοί θα τον σπουδάζουν σαν ένα περίεργο κοινωνικό πείραμα του εικοστού αιώνα.
Όσο για τον κύριο Αδεδή, επέμενε ότι δεν χρειαζόμαστε κίνητρα για τους δημοσίους υπαλλήλους-όλοι πρέπει να παίρνουν τα ίδια εφόσον δίνουν το παρόν στο γραφείο τους, γιατί όλοι είναι ιδανικοί, άμεμπτοι, δουλευταράδες, κάνουν το κατά δύναμη, είναι έντιμοι, αδιάφθοροι, εξυπηρετικοί και ευγενικοί, και υπάρχουν προϊστάμενοι που το φροντίζουν αυτό. Χα! Χα! Χα!

Έμαθα πρόσφατα από ένα ντοκυμαντέρ της ιστορίας των Μαθηματικών ότι κατά πολλούς ιστορικούς το Πυθαγόρειο θεώρημα ήταν γνωστό στους αρχαίους Βαβυλωνίους στην εμπειρική του μορφή, πολύ πριν τον Πυθαγόρα. Εκείνο που πραγματικά συνέβαλλε η αρχαία Ελληνική σκέψη στην ανάπτυξη των Μαθηματικών ήταν οι έννοιες της απόδειξης και της αξιωματικής λογικής. Αξίωμα είναι μια υπόθεση που την δεχόμαστε ως σωστή και πάνω σ’ αυτήν κτίζουμε την θεωρία μας. Έτσι, το αξίωμα ότι από ένα σημείο υπάρχει μόνον μία κάθετη σε μια ευθεία είναι η βάση της Ευκλείδειας Γεωμετρίας που διέπει την καθημερινή μας ζωή, ενώ το αξίωμα ότι από ένα σημείο υπάρχουν άπειρες κάθετες σε μια ευθεία είναι η βάση της Ριμάνειας Γεωμετρίας που διέπει την δομή του σύμπαντος. Επομένως κύριε Αδεδή, αν αρχίσεις με λάθος αξίωμα, κτίζεις έναν πύργο στην άμμο. Και μιά και μία αλυσίδα είναι τόσο δυνατή όσο ο ασθενέστερος κρίκος της, αν στηρίξεις την θεωρία σου σε ανεδαφική υπόθεση, μια μέρα θα καταρρεύσει παταγωδώς! Ας ξεκινήσουμε λοιπόν από την αρχή, με το μοντέλο του δημοσίου υπαλλήλου να είναι αυτό του συνηθισμένου ανθρώπου, αυτού που προσπαθεί να ελαχιστοποιήσει την προσπάθεια του και να μεγιστοποιήσει την καλοπέραση του, και ας προσπαθήσουμε να βρούμε λύσεις στο πρόβλημα «Ελληνικό δημοσιοϋπαλληλίκι» με αυτή τη βάση!

Μαρία Πέτρου

Περί αχύρου και ασύλου

Υπάρχει κάποιος αγγλικός νόμος κατά τον οποίον ο κάθε ταξιτζής πρέπει να έχει δίπλα του μέσα στο ταξί ένα δεμάτι άχυρο! Το ψήφισμα του νόμου αυτού χάνεται στα βάθη των αιώνων, όταν τα ταξί τα έσερναν άλογα και οι ζωόφιλοι εγγλέζοι δεν ήθελαν τα άλογα να παραμελούνται κατά την διάρκεια τις εργασίας τους. Ο νόμος αυτός ποτέ δεν αποσύρθηκε και επομένως ισχύει ακόμα και τώρα στην Αγγλία! Βέβαια τι συνέβει που έκανε την βουλή να ψηφίσει έναν τέτοιο νόμο κανείς πια δεν το ξέρει. Ίσως να βρέθηκε κάποιος αμελής ταξιτζής που άφηνε το καημένο του το άλογο νηστικό μέχρι που έγινε κάτι δραματικό, όπως το άλογο να ψόφησε καταμεσής του δρόμου, ή το άλογο να έφαγε κάποιο παιδάκι που το πέρασε για δεμάτι άχυρο από την πείνα που το έδερνε, και το δραματικό αυτό γεγονός να έγινε το κίνητρο για να θεσπιστεί ο νόμος. Έχουμε και εμείς κάποιους τέτοιους νόμους που δεν ξέρουμε γιατί έγιναν, μια και το μόνο που δεν έκαναν ποτέ ήταν να εκπληρώσουν τον σκοπό τους. Δεν ξέρω πότε ο νόμος για το πανεπιστημιακό άσυλο θεσπίστηκε, αλλά σίγουρα δεν έσωσε τον Γεώργιο Βοζίκη, φοιτητή της ιατρικής, από εξορία στην Μακρόνησο και τον θάνατο του από βασανιστήρια που επακολούθησε, ούτε σταμάτησε τα τανκς στις 17 του Νοέμβρη. Ούτε το ιερό άσυλο των αρχαίων βοήθησε το προδότη Παυσανία να ξεφύγει τον θάνατο: οι πρόγονοι μας απλώς έκτισαν την πόρτα του ναού στον οποίο είχε καταφύγει και τον άφησαν να πεθάνει από την δίψα και την πείνα!

Το πανεπιστημιακό άσυλο είναι άσυλο ιδεών και ως γνωστόν οι ιδέες δεν μπορεί να συνδέονται με έναν συγκεκριμένο χώρο. Αν η πολιτεία θέλει να διώξει έναν πανεπιστημιακό ή έναν φοιτητή λόγω των ιδεών του, γιατί να πάει να τον πιάσει μέσα στο πανεπιστήμιο και να μην πάει να τον συλλάβει όταν είναι εκτός πανεπιστημίου; Τι θα την εμποδίσει να το κάνει όταν ο διωκόμενος πάει το βράδυ στο σπιτάκι του για ύπνο; Το πανεπιστημιακό άσυλο λοιπόν είναι ένας συμβολικός θεσμός που παρεξηγήθηκε και μας οδήγησε μέχρι τώρα σε εγκλήματα κατά της κοινωνίας, γιατί βέβαια ο βανδαλισμός δημόσιας περιουσίας είναι έγκλημα, είτε είναι στην απλή του μορφή, αυτή του μουτζουρώματος ενός φρεσκοβαμμένου τοίχου, είτε είναι στην μορφή καταστροφής επιστημονικών οργάνων και ερευνητικής εργασίας ετών. Και φυσικά αφήνω απέξω όλα τα άλλα έκτροπα που γίνονται στους πανεπιστημιακούς χώρους με την κάλυψη του πανεπιστημιακού ασύλου. Και μια και ο θεσμός έχει παρεξηγηθεί και καταχραστεί τόσο πολύ, καιρός είναι να τον καταργήσουμε. Γιατί ο αγγλικός νόμος περί αχύρου είτε υπάρχει είτε δεν υπάρχει δεν βλάπτει κανέναν, αλλά ο δικός μας νόμος περί ασύλου έχει καταστρέψει τα Ελληνικά Πανεπιστήμια! Σε μια κοινωνία δημοκρατική, με ελευθερία λόγου, δεν έχει λόγο να υπάρχει ούτε σαν συμβολισμός.
Γιατί δηλαδή οι πανεπιστημιακοί πρέπει να έχουν το πανεπιστημιακό άσυλο και όχι και οι φουρνάρηδες το φουρναρικό άσυλο; Όλοι υποκείμεθα στους ίδιους περιορισμούς λόγου και ιδεών: όλοι είμαστε ελεύθεροι να πούμε ό,τι θέλουμε, μέσα στα επιτρεπτά όρια. Για παράδειγμα, υπάρχει ελευθερία λόγου, αλλά σε πολλές χώρες (εννοώ δημοκρατικές χώρες, με πραγματικές ελευθερίες για τους πολίτες) αν κάποιος πει ότι το ολοκαύτωμα των Εβραίων από τους Ναζί δεν έγινε, θα πάει φυλακή. Όλοι έχουμε ελευθερία στις ιδέες μας, αλλά αν έρθει η ιδέα σε κάποιον πανεπιστημιακό να διασταυρώσει γαϊδούρι με άνθρωπο για να παράγει γαϊδουροανθρωπάκι, δεν επιτρέπεται να το κάνει, είτε έχουμε πανεπιστημιακό άσυλο είτε όχι (αν και μερικές φορές αναρωτιέμαι αν αυτό δεν έχει ήδη γίνει!).

Άρα, και στην ελευθερία του λόγου και στην ελευθερία των ιδεών υπάρχουν όρια, που τα έχει θεσπίσει η κοινωνία, και αυτά είναι που οριοθετούν την ελευθερία των ιδεών και του λόγου και όχι το κάγκελο της περίφραξης ενός χώρου που μπορεί να το παραβιάσει κανείς όποτε θέλει! Είναι αυτά τα νοητά όρια που πρέπει να αγωνιζόμαστε να διατηρήσουμε γιατί αυτά εξασφαλίζουν την πραγματική μας ελευθερία: είναι οι νοητές γραμμές που θέτουν οι νόμοι που θα πρέπει να σεβαστούμε, οι νόμοι που ψήφησε η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση, που έχουμε το δικαίωμα να την αλλάξουμε στις επόμενες εκλογές αν δεν μας αρέσει. Αν κάθε μέρα την περνάμε προσπαθώντας να εξευτελίσουμε αυτούς τους δημοκρατικά αποφασισμένους νόμους, με σλόγκαν όπως «Ανυπακοή» ή με καταλήψεις δρόμων, κτιρίων, με τσαμπουκάδες και νταηλίκια, και μετά αρχίζουμε να φωνάζουμε για την διατήρηση του πανεπιστημιακού ασύλου γιατί αυτό δήθεν μας εξασφαλίζει την ελευθερία της σκέψης, τότε είμαστε Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριτές!

Μαρία Πέτρου

Περί «δεί δή χρημάτων» και άλλων σοφών αποφθεγμάτων

Όταν ο Κλίντον βγήκε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, έδωσε συνέντευξη τύπου, όπου ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε ποιες θα ήταν οι προτεραιότητες της προεδρίας του. Η απάντηση ήρθε σαν καταπέλτης: «The Economy, stupid!», «Η οικονομία, ανόητε!». Άκουγα τις προάλλες στο ραδιόφωνο μια δημοσιογράφο να εκφράζει την γνώμη της για τα μέτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οικονομική κρίση. Και έλεγε λοιπόν η κοπέλα ότι το κακό είναι ότι τα μέτρα αυτά παίρνονται με καθαρά οικονομικά κριτήρια, έχοντας σαν επίκεντρο την οικονομία και όχι τον άνθρωπο! Λέγονται πολλά τέτοια αυτήν την περίοδο και ακούμε πολλά παρόμοια για την καταστροφή του κοινωνικού κράτους. Φαίνεται ότι έχουμε ξεχάσει την σοφία του ίδιου μας του λαού και τα ρητά μας. Το πιο απλό είναι αυτό που λέει «Μην απλώνεις τα πόδια σου πέρα από εκεί που φτάνει το πάπλωμα!». Πώς ακριβώς, κυρία δημοσιογράφε και κύριοι υποστηρικταί του κοινωνικού κράτους περιμένετε η Ευρώπη ή η Ελληνική κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει το κοινωνικό κράτος, αν δεν σώσει πρώτα την οικονομία; Ξεχάσατε το «Ούκ άν λάβης παρά του μή έχοντος»;

Διαβάζω στα φυλλάδια της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας ότι το 67.2% του Ελληνικού λαού απασχολείται σε τριτογενή απασχόληση, δηλαδή σε παροχές υπηρεσιών, με άλλα λόγια «εγώ ξεψειρίζω εσένα και εσύ ξεψειρίζεις εμένα», όπως κάνουν οι μαϊμούδες. Έλα όμως που ως μαϊμούδες θέλουμε και να φάμε! Μόνον το 11.7% του Ελληνικού εργατικού δυναμικού απασχολείται στην πρωτογενή παραγωγή, δηλαδή σε κάτι που μπορούμε να πουλήσουμε σε ξένους για να φέρουμε λεφτά στην χώρα. Αν δεν έρχονται λεφτά στο σπίτι, πώς μπορεί η οικογένεια να αγοράσει παιγνίδια και ρούχα για τα παιδιά; Πώς μπορούμε να έχουμε κοινωνικό κράτος, που έχει επίκεντρο τον άνθρωπο, αν δεν φέρνουμε χρήματα απέξω; Αυτήν την στιγμή η χώρα έχει μία μόνον προτεραιότητα: «The Economy stupid!», κάτι που εμείς οι Έλληνες το ξέραμε εδώ και δυόμιση χιλιάδες χρόνια από το στόμα του Δημοσθένη: «Δεί δή χρημάτων και άνευ αυτών ουδέν εκ των πρέπει γενέσθαι μέλλει γένεσθαι!» Όλα τα άλλα είναι λαϊκισμοί και ανοησίες!

Μαρία Πέτρου